Paxta tozalash zavodining texnologik jarayonini loyihalash

3.5. Ergonomika va ishni xavfsiz tashkillashtirish.

Ergonomika insonning ish jarayonidagi harakatidir. Ergonomika ishlab chiqarish jarayonida ishchining charchamasdan, mehnat qobiliyati pasaymagan va sog’ligini yo’qotmagan holda eng yuqori ish unumdorligiga erishishda funktsional imkoniyatlarni o’rgatuvchi fandir.
U nazariy fan bo’lib fiziologiya, psixologiya, antropometriya, mehnat gigienasi va insonning ish faoliyatini kompleks ravishda qamrab oladi.
- Qulay ish mintaqasini tanlash.
Hozirgi paytda yangi texnologik jarayon, hamma korxonalarning yangi o’rnatilgan mashina va uskunalari, albatta, GOST 16456-70 “Mahsulot sifati. Ergonomik ko’rsatkichlar” da belgilangan talablarga javob berishi lozim hisoblanadi.
Jihoz va uskunalarning noto’g’ri joylashtirilishi, ish o’rinlaridagi yorug’likni etishmasligi, shamollatish tizimlarini o’rnatilmaganligi yoki borining ham qoniqarsiz ishlashi, jihoz va uskunalarni ranglarini noto’g’ri tanlanishi, ishchini ma’naviy toliqtiradi va ish unumdorligiga mahsulot sifatiga salbiy ta’sir ko’rsatadi, baxtsiz hodisalarga sababchi hisoblanadi.
To’g’ri joylashtirilganda esa bularning aksariyatini kuzatish mumkin bo’ladi.
Ish joylarini hozirgi zamon talabida tashkil qilish katta ahamiyatga egadir, asbob uskunalarning tugmalarini joylashtirilishi, rangi, balandligi va boshqa ishlab chiqarish sharoitlari shular jumlasidandir. Bular shunday joylashtirilishi lozimki, ishchi ortiqcha harakatsiz, o’zini zo’riqtirmasdan ulardan osonlik va xavfsiz foydalansin.
Ish joyining balandligi ham muhim ahamiyat kashf etadi. U 1000-1600 mm oraliqda olingani maqsadga muvofiqdir.
Bundan tashqari ko’zning imkoniyat doirasini ham hisobga olish kerak.
Gorizantal bo’yicha ko’rish burchaklari 18⁰-ko’zning ish joyida oniy ko’rish burchagi, 30⁰-ko’zning ish joyida samarali ko’rish burchagi, 120⁰-ko’zning bosh qimirlatmay turgandagi ko’rish burchagi, 220⁰-ko’zning boshni burgandagi ko’rish burchagi.
Vertikal bo’yicha yuqoriga ko’rish burchagi 55-60⁰ ni, pastga ko’rish burchagi esa 70-75⁰ ni tashkil qiladi. Bunda ham samarali ko’rish burchagi 30-40⁰ ni tashkil qiladi.
Korxonalarning ishlab chiqarish binolarini va jihozlarini pardozlash SN-18170 sanitariya me’yorlarida belgilangan bo’lib, ular korxona joylashgan erning obhavosiga, yoritilish xarakteri va mehnat muhofazasi talablariga rioya qilishni talab etadi.