Патологик

9.2. 
ВЕНОЗ ТЎЛАҚОНЛИК (ГИПЕРЕМИЯ) 
 
Веноз тўлақонлик тўқиманинг бирор қисмидан қон оқиб кетиши қийинлашиши 
оқибатида вужудга келади. 
Этиологияси. Веноз тўлақонлик келтириб чиқарувчи омилларга қўйидагилар 
киради: 
1.
венага тромб тиқилиб қолиши, тўқиманинг айрим бўлагидан қон оқиб 
кетишини қийинлаштиради; 
2.
вена томирларининг (ўсма, чандиқ, ҳомиладор бачадон, боғлаш) сиқилиб 
қолиши; 
3.
юрак ўнг қоринчаси етишмовчилигида тананинг пастки қисмларида қон 
оқишининг секинлашиши ва тўпланиб қолиши. 
4.
капилляр томир девори ўтказувчанлигининг ортиб кетиши натижасида 
фильтрациянинг кучайиши (яллиғланишда артериал гиперемиянинг веноз 
гиперемияга ўтиши, бактериал токсинлар киритилишида) 
5.
зоқ вақт тик туриб ишлайдиганларда оёқ веналарида қон тўпланиб қолиши; 
6.
ўпка иши сусайганда, унинг эластик хусусиятлари пасайганда кўкрак 
қафасини сўриб олиш хусусияти пасайиб кетади. Бунда катта қон айланиш доирасида 
веноз тўлақонлик ривожланади. 
Веноз тўлақонликнинг белгилари: 
1.
Тўқиманинг кўкимтир тус олиши, қон тўпланиши ва қонда 
оксигемоглобиннинг камайиши ва қарб гемоглобин кўпайиб кетиши оқибатида 
бўлади. 
2.
Тўқима ҳароратининг пасайиши кенгайган томирлардан иссиқлик берилиши 
ошиши ва модда алмашинуви пасайиши оқибатида пайдо бўлади. 
3.
Гиперемияга учраган орган ҳажми катталашади (қон – томир кенгайиб 
қоннинг суюқ қисми тўқимага чиқиши оқибатида) 
4.
Вена ва қилтомирларда босимнинг ошиши 
5.
Гипоксия ва модда алмашинуви пасайиши натижасида аъзо фаолиятининг 
сусайиши. 
Веноз тўлақонлик оқибатлари. 
Артериал гиперемияга қараганда веноз гиперемия кўпроқ асоратларга олиб 
келади. 

---

161 
Вена қон томирлари узоқ вақт кенгайиб туриши унинг мушак қавати 
гипертрофиясига олиб келади. Оқибатда флебосклероз ва венанинг варикоз 
кенгайиши келиб чиқади. Веноз тўлақонлик узоқ вақт давом этса, у аъзо 
ҳужайраларининг ўлишига, ҳамда бириктирувчи тўқима ўсишига олиб келади. Орган 
цирротик ўзгаришларга учрайди (масалан, жигар циррози). Веноз тўлақонликдаги 
барча ўзгаришларга олиб келувчи асосий омил кислород етишмовчилигидир 
(
гипоксия).