Патологик

Тўқима эмболияси.
Травма (жарохатланиш)да (суяк кўмиги, мушак, 
бош мия, жигар) кичик қон айланиши доирасида тўқима эмболияси пайдо 
бўлиши мумкин. Атеросклерозда бўтқасимон массаларнинг қон томиридан 
ажралиб чиқиши ёки хавфли ўсмалар емирилиши натижасида, ўсма 
ҳужайралари эмболия бериши мумкин. 
Ҳомила атрофидаги сувлар эмболияси.
Ҳомила аёлларнинг туғиш 
жараёнида ҳомила атрофидаги сувлар шикастланган бачадон қон 
томирларига тушиб қолиши мумкин. Ўпканинг артериола ва капиярларида 
амниотик суюқликнинг қаттиқ бўлаклари тиқилиб қолиши мумкин. Бу 
эмболияда фибринолитик активликнинг ошиб кетиб, бачадондан қон кетиши 
чўзилиб кетади, чунки қон охиригача ивимайди. 
Кичик қон айланиш доирасининг эмболияси.
Бу типдаги 
эмболияларда системали артериал босим бирдан тушиб кетади ва чуқур 
патологик ва симптоматик ўзгаришларга олиб келади. Бунда ўпка 
артериаларида босим ошади ва шу артерия ва капиллярлар оралиғида босим 
градиенти кескин ўзгаради. 
Шу билан бир қаторда вена босими кескин кўтарилади ва ўткир ўнг 
юрак етишмовчилиги синдроми кузатилади. Натижада, рефлектор ҳолатда 
ҳансираш пайдо бўлади. 
Катта қон айланиш доирасининг эмболияси. 
Бу эмболияда эмболлар 
кўпинча тож артериялари, талоқ артериялари, уйқу артериялари, буйрак ва 
ичак тутқичи артерияларда учрайди. Бу эмболларнинг кечиши ва оқибатлари 
қон томирларининг рефлектор спазми ва бунга жавобан коллатералларнинг 
ривожланиши даражасига боғлиқ. 
Қопқоқ венаси эмболияси. 
Бу эмболия кам учрайди, характерли 
клиник белгилари ва оғир кечадиган гемодинамик ўзгаришлари билан давом 
этади. Қопқоқ венаси босими катта бўлгани учун бу эмболияда қон ошқозон-
ичак системаси аъзоларида кўп тўпланиб қолиши мумкин ва ўзига хос 
синдром пайдо бўлади. Бу ҳолатда характерли триада (асцит, қориндаги юза 
веналарининг шишиши, талоқнинг катталашиши) пайдо бўлади. 

---

200