Ўзбекистон республикаси Олий ва урта таълим вазирлиги

 

Toshkentdagi  «Mushafi  Usmoniy»  tarixi  va  Qur’on  tarjimalari.  Mushafning 

Samarqanddan  1865  yilda  Sankt-Peterburgga  olib  ketilgan,  1920  yilda  musulmonlarga  qaytarib 

berilgan, 1923 yilda Toshkentga olib kelingan. 

Mushafning O‘rta Osiyoga olib kelinishi bilan bog‘liq bo‘lgan ma’lumotlar ichida tarixiy 

jihatdan  asoslirog‘i  va  ishonarlirog‘i  sohibqiron  Amir  Temurning  Basradan  Samarqandga 

Qur’onning qadimiy bir nusxasini jo‘natgani haqidagi ma’lumot mavjud. 

Mushaf-keyinchalik  musulmon  olamida  tarqalgan  va  minglab  marotaba  nashr 

qilinayotgan Qur’onning asl nusxasi hisoblanadi. Qur’on qaerda nashr qilinmasin, uning birinchi 

sahifasida Usmon mushafi matniga muvofiq ekani yozib qo‘yilgan bo‘ladi. 

Endi  Qur’onning  tarjimalari  haqidagi  aniq  ma’lumotlarga  e’tibor  qaratamiz.  Hozirgi 

paytda ko‘pchilik o‘quvchilarning fikr mulohazalari e’tiborga olinib, O‘zbekiston musulmonlari 

Diniy  idorasi  tashabbusi  bilan  o‘zbek  tiliga  2  marta  (Alouddin  Mansur  tarjimasi,  T.:  1992, 

Abdullaziz Mansur tarjimasi, T.: 2001) nashr etildi. 

Qur’on jahondagi juda ko‘p tillarga tarjima qilingan. Uni /arbiy Evropa tillariga tarjima 

qilish 11 asrdan, rus tiliga ag‘darish 18 asrdagi Pyotr  I ning tashabbusi bilan boshlangan. 1790 

yilda  nashr  etilgan  M.N.Verovkin  tarjimasi  e’tiborli  rus  olimlarining  fikriga  ko‘ra 

A.S.Pushkinning mashhur «Podrajaniya Koranu» (Qur’onga tatabbu’lar) asariga manba bo‘lgan. 

G.S.Sablukovaning  arabchadan  dastlabki  ruscha  tarjimasi  I.YU.Krachkovskiy  rus  tiliga  tarjima 

qilgan nusxasi uning vafotidan keyin (1963, 1986) nashr qilingan. 

Qur’onning turkiy tarjimalarining qo‘lyozma nusxalari ham ko‘p.