Go‘dakka janoza o‘qiladimi?
Savol: Yangi tug‘ilgan go‘dakka janoza o‘qilmaydi, deb eshitdim. Shu gapda
asos bormi?
Javob: Tug‘ilayotganida o‘lgan go‘dakning yig‘lash, qimirlash kabi sog‘ligini
bildiradigan nishonalari ko‘rilgan bo‘lsa, ism qo‘yilib, yuvib, janozasi o‘qiladi. Bordi-yu,
qimirlash, qichqirish kabi hayot nishonasi ko‘rilmasa, go‘dak yuvilib, ism qo‘yiladi,
matoga o‘rab ko‘miladi, janoza o‘qilmaydi.
Kemada o‘lgan odam qanday ko‘miladi?
Savol: Dengizda suzib ketayotgan kemada o‘lgan odam qanday dafn etiladi?
Javob: Dengizdagi kemada o‘lgan musulmon kishining jasadi sohil uzoqligi va
mayyitning buzilishidan qo‘rqilgani sababli yuvilib, kafanga o‘ralib, janozasi o‘qiladi va
dengizga tashlanadi. Dengiz tubiga cho‘kib ketishi uchun jasadga og‘ir narsa bog‘lab,
suvga tashlash joiz.
Dinda savolim bor. 3-kitob
www.ziyouz.com kutubxonasi
37
Qabrlar qanday ziyorat qilinadi?
Savol: Qabristonga borish va ziyorat qilishning qanday odoblari bor?
Javob: Har bir amalning tartib-qoidalari bo‘lganidek, qabrlarni ziyorat qilishning ham
bir qancha odob-tartibotlari bor. Eng avvalo qabristonga borishdan oldin niyatni
o‘nglash, qabr ziyorati faqat Alloh taolo rizosi uchun bo‘lishini niyat qilishi kerak.
Ibratlanish uchun qabrlarni ziyorat qilish mustahab amallardan sanaladi. Payg‘ambar
alayhissalom: «Qabrlarni ziyorat qilinglar, chunki u sizlarga oxiratni eslatadi», deganlar.
Qabr ziyoratiga boruvchi kishi g‘uslli va tahoratli bo‘lishi, ochiq-sochiq, behayo
kiyimlarda, ba’zi erkaklarga o‘xshab kalta shim (shorti)da bo‘lmasligi kerak. Qabristonda
go‘yo tirik kishilar orasida yurgandek tavoze’ va odob bilan yuriladi, qabrlar oralab yoki
ular ustidan o‘tilmaydi. Ulug‘ zotlar «Qabrni bosganimdan ko‘ra otash-cho‘g‘ni bosganim
yaxshiroqdir», deyishgan.
Qabristonga borilganida barcha qabr ahliga quyidagicha salom berish kerak:
«Assalomu alaykum, ya ahlad-diyar. Va inna inshaallohu bikum la hiquvna va
yarhamullohul mustaqdimiyna minna va musta'xiriyna. As'alulloha lana va lakumul
‘afiya» («Sizlarga salom bo‘lsin, ey diyor-qabriston ahli! Biz ham Alloh xohlasa, (bir
kuni) yoningizga kelamiz. Bizdan oldin o‘tganlarni Alloh rahmat qilsin! Allohdan o‘zimizga
va sizlarga ofiyat tilaymiz»).
Ziyorat chog‘ida qabrdagilardan yoki aziz-avliyolardan madad, shifo, farzand, hojat
barorini so‘rash, qabrga qarab sajda (ta’zim) qilish, qabr tuprog‘ini yuz-ko‘zga surtish,
avliyolar maqbarasini o‘pish va atrofini
tavof qilish, yosh bolalarni qabr ustida yumalatish, qabrda yotgan ulug‘larga atab
jonliq so‘yish Islom shariati qaytargan amallardandir, uni qilganlar mushriklardan
hisoblanib qolishadi, Alloh asrasin. Shuningdek, qabristondagi daraxtlarga latta bog‘lash,
qabrlar ustiga olov (sham) yoqish dinimizda yo‘q, bular qadimgi xurofiy aqidalarga
bog‘liq.
Qabr ziyoratiga borgan kishi Qur’oni karimdan Fotiha, Yosin, Mulk, Takosur, Ixlos,
Falaq, Nos suralaridan xohlaganini tilovat qilib, savobini marhumlar ruhiga bag‘ishlab
duo qiladi.