T. N. Xojiyev 0 ‘zMUo'qituvchisi

ijtimoiy-siyosiy 
sohasi 
o ‘z 
ichiga 
quyidagilami  oladi:  fuqarolar  ijtimoiy-siyosiy  faolligining  turli  shakllari 
(majlislar,  nam oyishlar  va  boshq.);  ijtimoiy,  siyosiy  tashkilotlar  va 
harakatlar  (kasaba  uyushmalari,  kam  ta’minlangan  qatlamlarlarga 
yordam   uyushtirish  jamiyati,  nogironlar jamiyati,  partiyalar  va  boshq.);

---

o ‘zini  o 'z i  boshqarish  organlari  va  nodavlat om maviy  axborot  vositalari. 
Ulam ing  an’anaviy  strukturaviy  unsurlari:  oila,  sotsial  guruhlar  va 
birliklar.  Bu  sohada  ijtim oiy  fikm i  shakllantirish  va  ifodalash, 
umumqabul  qilingan  m e’yorlar  va  qadriyatlami  jo riy   etish,  sotsial 
ixtiloflami  kelishtirish,  sotsial  birliklami  o'zini  o 'z i  tashkillashtirishni 
rag‘batlantirish, 
fuqarolar 
hamkorligi 
asosida 
o ‘zaro 
yordamlar 
uyushtirish kabilar.
Fuqarolik  jam iyatining  m a’naviy  sohasi  bevosita  odam lam ing 
m a’naviy-axloqiy jihatdan  rivojlanishi,  ulaming ilmiy va badiiy ijodiyoti, 
m adaniy rivojlanishi  bilan bog'liqdir.  Bu sohadagi  fuqarolik jam iyatining 
unsuri  -   bu  s o 'z   va  vijdon  erkinligidir.  Ulami  hayotda  amalga  oshirish 
alohida  olingan  shaxsning  o ‘z  e ’tiqodini  him oya  qilish,  o ‘z  fikrini 
oshkora  ayta  olish,  o ‘z  shaxsiy  g ‘oya  va  konsepsiyalarini  rivojlantirish 
im koniyatlariga  ega  bo'lish,  ijodiy  tashabbuskorlik  va  o ‘zini  o ‘zi 
rivojlantirish  uchun  shart-sharoitlar  yaratishni  ifodalaydi.  Bu  soha  o ‘z 
ichiga  mustaqil  faoliyat  yuritadigan  ijodiy,  ilmiy,  madaniy,  m a’naviy, 
m a’rifiy  va  boshqa  uyushmalar,  birlashmalar  va  tashkilotlam i  oladi 
(masalan,  yozuvchilar,  rassomlar,  kompozitorlar,  uyushmalari,  ilmiy 
hamjamiyatlar,  m adaniy  va  m a’rifiy  tashkilotlar,  diniy  m askanlar  va 
boshq.  (Qarang:  3.3.-  jadval).  Fuqarolik  jam iyati  strukturasi  o ‘zida 
jam iyatni  sotsial-tabaqaviy  jihatdan  bo'lishni  aks  ettirsa  ham,  aslida,  u 
jam iyat (suveren  va  m ustaqil)  subyektlarining  erkin  o 'z a ro   ta’siri  ham da 
bog'lanishlari  natijasi  o'laroq  shakllanadi.  Fuqarolik jam iyati  m anfaatlar 
m uvozanatiga 
asoslanganligi 
uchun 
ham 
uning 
strukturalarini 
tavsiflashda  asosiy  aham iyat  kishilam i  turli  birliklarga  birlashtirish  va 
ulam ing  a’zolik  tabiatini  ochib  beradigan  uyushm alar  sifatidagi 
fimksional  tahliliga  qaratiladi.  Bu  xulosalardan  yana  bir  muhim  holat 
kelib chiqadi.
Fuqarolik jam iyatining strukturasi  o‘zida gorizontallik tabiatini  kasb 
etadi.  U nda  davlatdan  farq  qilib,  vertikal  aloqalar  (b o‘ysunish)  emas, 
balki  gorizontal  m unosabatlar ustunlik qiladi.  Fuqarolik jam iyatida erkin 
va  yuridik  jihatdan  teng  huquqli  ham korlam ing  o ‘zaro  munosabatlari 
(raqobat,  qarama-qarshilik,  ham korlik,  birdamlik)  shakllanadi.  Fuqarolik 
jam iyatining  strukturalari  o ‘zini  o ‘zi  tashkil  etuvchi,  o'zini  o ‘zi 
boshqaruvchi  sifatidadagi  teng  huquqli  subyektlar  (hamkorlar,  o'zaro 
shartnom a  tuzuvchilar)  va  ixtiyoriy  ham da  erkin  istak  bildirishlar 
natijasida paydo bo'ladi.

---

-cr
OUa, O A V
Ijodiy  u y u sh m a la r, dinly 
m a tk a n la r
M a d a n tyil  m u is s j a s ila r i
-cr