Aksiyadorlik jamiyati – bu jismoniy shaxslar kapitallarining birlashuvi bо‗lib, u aksiyalar
chiqarish yо‗li bilan tashkil etiladi.
Jamiyat jamlangan kapitaliga qarab maxsus qimmatli qog‗oz – aksiya chiqaradi. Aksiyani sotib
olganlar hissadorlarga aylanishadi va foydadan о‗z hissasi – divedendni olib turadilar. Aksiyadorlik
jamiyati о‗z majburiyat-lari bо‗yicha о‗ziga tegishli butun mol-mulk bilan javobgar hisoblanadi.
Aksiyadorlar jamiyati majburiyatlari bо‗yicha javobgar emas va uning faoliyati bilan bog‗liq zararlar
uchun faqat о‗zlariga tegishli aksiyalar qiymati doirasida javobgar hisoblanadi.
Aksiyadorlik jamiyatining ustav fondi aksiyadorlar so tib olgan aksiyalarning nominal
qiymatlaridan tashkil topadi. Jamiyat chiqaradigan barcha aksiyalarning nominal qiymati bir xil
bо‗lishi lozim. Aksiya bо‗linmas hisoblanadi.
Aksiyadorlik jamiyatini ta‘sis etishda uning jami aksiya-lari ta‘sischilar orasida tarqatilishi
kerak.
Aksiya fond birjalarida muomalada bо‗ladi, bir shaxsdan boshqasiga erkin о‗tadi va aksiyalar
uchun uning hissasi tо‗g‗risidagi hujjatt hisoblanadi. Aksiyadorlik jamiyatini: - aksiyadorning umumiy majlisi; - kuzatuv kengashi; - ijro organi boshqaradi. Aksiyadorlarning umumiy majlisi oliy b oshqaruv organi hisoblanadi. Agar qonun
hujjatlarida boshqacha tartib belgi-lanmagan bо‗lsa, u aksiyadorlik jamiyati faoliyati bi lan bog‗liq
barcha masalalarni hal qilish huquqiga ega. Aksiyadorlik jamiya-tining kuzatuv kengashi jamiyat
faoliyatida umumiy rahbar-likni amalga oshiradi. Aksiyadorlik jamiyatining joriy (kunda-lik)
faoliyatiga yagona ijro organi (direktor) yoki kollegial (maslahat) ijro organi (boshqaruv,
direksiya) rahbarlik qilishi mumkin.
Aksiyadorlik shaklidagi tadbirkorlikning quyidagi afzal-liklari bor:
- aksiyadorlik jamiyati – bu biznesning kо‗proq demokratik shaklidir. Unga xohlagan kishi
bevosita yoki obuna bо‗lish yо‗li bilan aksiyani sotib olib, a‘zo bо‗lishi va mulk egasiga
aylanishi mumkin; - vaqtincha bekor turgan sarmoyalar markazlashuviga eri-shiladi; - nisbatan samarali sohalarga kapital oqimini tashkil qilish imkoniyati tug‗iladi; - davlat mulkini xususiylashtirish imkoniyatlari ken gayadi;
- moliyaviy barqarorlikka erishiladi;
- tadbirkorlikda tavakkalchilik xavfi kamayadi (hissador о‗z aksiyasi miqyosida ziyon
kо‗rsa, korxona egasi butun mulkidan ajraladi);
- bir vaqtning о‗zida ishlab chiqaruvchilar, tovar yetkazib beruvchilar, haridorlar va
mahalliy davlat organlari manfaat-larining о‗zaro muvofiqlashuviga erishiladi.
Aksiyadorlik jamiyati ochiq va yopiq turda bо‗lishi mumkin.