Филологиянинг долзарб масалалари

Q A H R A M O N L IK DO STO N LA R ID A JA N G O V A R  
EPIZO DLAR TASVIR1 
(“A lpom ish” va “O disseya” dostonlari misolida)
O ybek X olm atov, FarDU magistranti.
Qahram onlik dostonlari ilk bor o g ‘zaki adabiyotda vujudga kelgan 
bo'lib, ularda turli xalqlam ing va davlatlam ing paydo b o lis h i, qabila va 
m illatlar o ‘rtasidagi kurash jarayonlari, Vatan him oyasi y o ‘lida kurashgan 
qahram onlam ing jasoratlari o ‘z aksini topgan. Bunday dostonlarda urush 
tasvirlari muhim o 'rin g a ega. U larda urush hodisasi qahram onlam ing kuch- 
qudratini, faziladari va m a’naviy qiyofasini ko ‘rsatishda asosiy vosita bo'lib 
xizm at qilgan. Q ahram onlam ing botirlik, mardlik, vatanparvarlik, matonat 
va qat’iyat kabi xislatlari aynan urush bilan bo g ‘liq epizodlar vositasida aks 
ettirilgan.Shuningdek, 
qahramonlik dostonlari 
qaysi m illatga tegishli 
ekanligidan qat’iy nazar bir qator umumiy xususiyatlarga, o ‘xshash 
jihatlarga ega b o ‘ladi. Bu o ‘xshashliklar xalqlar o ‘rtasidagi badiiy tafakkur 
yaqinligi, qadriyatlar umumiyligi bilan bo g ‘liq. Buni V .Jirm unskiy ham 
o ‘zining “A lpomish haqidagi epik doston va G om em ing “ Odisseya”si” 
nomli m aqolasida quyidagicha ta ’kidlaydi: “Folklom am unalari o ‘rtasidagi 
o ‘xshashliklar “adabiy ta ’sir” mahsuli emas, balki qadimgi davrlarda keng 
tarqalgan umumiy ertak syujeti natijasidir.”9
O 
zbek folklori nam unasi b o ‘lmish “Alpom ish” ham da qadimgi yunon 
shoiri G om em ing T roya turkum i afsonalari asosida yaratgan “Odisseya" 
dostonlari yuqoridagi fikrlam ing isboti b o ‘la oladi. V.Jirm unskiy, V.Propp, 
K.Reyxl, 
A .Abdurahm onov, 
J.Eshonqul 
kabi 
m utaxassislar 
ushbu 
dostonlam i qiyosan o ‘rganib, ular o ‘rtasidagi o ‘xshash va farqli jihatlam i 
tahlil qilganlar.
Ushbu ikki doston syujet, obrazlar galereyasi, turli detaliar tasviri 
jihatidan k o ‘plab umumiy xususiyatlarga ega. Biroq, ikki doston o ‘rtasida