Тошкент архитектура қурилиш институти Архитектура факультети “Шаҳарсозлик ва ландшафт архитектураси

---

Тошкент архитектура қурилиш институти 
Архитектура факультети
“Шаҳарсозлик ва ландшафт архитектураси” кафедраси 
 
 
 
 
 
“Шаҳарсозлик ва ландшафт архитектураси” фани 
14 – 
МАЪРУЗА 
 
ҚИШЛОҚ АҲОЛИ ПУНКТЛАРИ 
КЎКАЛАМЗОРЛАШТИРИШ 
 
 
 
 
 
Маърузачи
:
катта
ўқитувчи
У
.
Р
.
Файзиев
 
 
 
 
 
 
 
Тошкент 2020-йил 

---

14. Қишлоқ аҳоли пунктлари кўкаламзорлари 
 
85. Қишлоқ аҳоли пунктлари-даги кўкаламзорларни лойиҳалашда табиий-
иқлим шароитларини ҳудуд-нинг режавий тузилмаси ва уларни оқилона 
жойлаштиришни таъмин-лаш билан уйғунликда ҳисобга олиш лозим.
Умумий фойдаланиш кўкалам-зорлаштиришининг нормаларини 16-жадвал 
бўйича қабул қилиш керак. 
16-жадвал*
Аҳоли пунктининг тури 
Умумий фойдаланиш кўкаламзор нормалари, м
2
/киши, 
қишлоқ аҳоли пунктлари аҳолиси интилувчи аҳоли билан 
биргаликда сони, киши, бўлганда 
500 гача 
501-1000 
1001-2000 2001-5000 
5000 ва 
ундан 
ортиқ 
Хўжаликнинг ёрдамчи 
посёлкаси 
10-12 
8-10 
6-8 
4-6 
- 
Хўжаликнинг марказий 
қўрғони 
- 
12-15 
8-10 
6-6 
4-6 
Қишлоқ аҳоли пунктлари – 
жойлаштириш 
тизимларидаги хизмат 
кўрсатиш марказлари 
- 
- 
10-12 
8-10 
6-8 
Изоҳлар*: 1. Хизмат кўрсатиш мар-казларига интилувчи аҳоли сонини ҳар бир муайян 
ҳолда маҳаллий шароитга қараб аниқлаш керак. Лойиҳалаштирилаётган қишлоқ аҳоли 
пунктининг ҳисобдаги аҳоли сонини аниқлаш учун унинг аҳолиси сонига у хизмат кўрсатиш 
маркази вазифасини бажарадиган қишлоқ аҳоли пунктлари аҳолисидан 10 % қўшиш керак 
бўлади. 
2. 1-рақам - саҳродаги воҳаларда кўкаламзорлаштириш нормаси, 2-рақам - текислик ва 
тоғолди воҳаларида. 
86*. Паркларни маҳаллий (хў-жалик ичидаги, хўжаликлараро ва ҳоказо) 
жойлаштириш тизимларида хизмат кўрсатиш марказлари вази-фасини 
бажарадиган қишлоқ аҳоли пунктларида лойиҳалаштириш керак. 

---

Паркдаги турли зоналар тар-киби ва катталиги лойиҳалаш топ-шириғига ва 
ШНҚ 2.07.02-07 “Инсонларнинг ҳаёти ва фаолияти муҳитини ногиронлар 
эҳтиёжлари ва аҳолининг кам ҳаракатланувчи гуруҳларини ҳисобга олган ҳолда 
лойиҳалаш” га кўра белгиланади. 
87*. Қишлоқ аҳоли пунктла-рини лойиҳалашда кўкаламзорлар нормаси 
элементлар бўйича қайта тақсимланиши мумкин. Кўкалам-зорлардан оқилона 
фойдаланиш мақсадида уларни марказни шакл-лантирувчи жамоат бинолари 
олдидаги хиёбонларда, турар жой гуруҳлари ва тузилмалари марказ-ларида 
жойлаштирилади. 
88*. Бульварларни (сайр кўча-ларини), одатда, асосий пиёда ҳаракати 
йўналишларида барпо этиш кўзда тутилиши керак.
89*. Кучли шамоллар, чанг тў-зонлари, гармселлар ва ҳоказоларга мойил 
саҳро ва қўриқ ер ҳудуд-ларида лойиҳалаштириладиган қиш-лоқ аҳоли пунктлари 
учун шамол-нинг устивор йўналиши томонидан 50 м кенгликдаги иҳота дарахтзор-
лари барпо этилиши кўзда тутилиши зарур; бундай иҳотани яратиш мум-кин 
бўлмаганда иқлимнинг салбий омилларини юмшатувчи махсус режалаштириш 
усуллари ва бино турларини ишлаб чиқишни кўзда тутиш керак. 
90. Аҳоли пунктларининг бино-лари ва иншоотларидан ҳамда му-ҳандислик 
ободонлаштириш объект-ларидан бута ва дарахтларгача бўлган масофани 17-
жадвалга кўра қабул қилиш лозим. 
91. Чўл ва дашт районларида жойлашган аҳоли пунктлари учун 
шамолларнинг устивор йўналишини ҳисобга олиб, 304-бандга мувофиқ санитария-
ҳимоя иҳота дарахтзор-ларини кўзда тутиш лозим бўлади.