Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Morfologiyasi. 
Stofilokokklar sharsimon shakldagi, diametri 0,7-1,0 mkm 
(saprofitlari 2-4 mkm), grammusbat, xivchini yo‘q, spora, kapsula hosil qilmaydigan, 
harakatsiz kokklar. Ular to‘p-to‘p uzum shingili ko‘rinishida joylashadi.

---

38 
Kultural xususiyatlari
. Stafilokokklar GPB, GPA, selektiv muhit-tuz qonli 
GPA (8-10% 
Nacl,
5% fibrinsizlangan qon qo‘shilgan)larda, 35-37
o
Cda pH 7,2-7,4, 
aerob va anaerob sharoitlarda yaxshi o‘sadi.
Biokimyoviy xususiyatlari: 
Stafilokokklar glyukoza, fruktoza, saxaro za, 
maltoza, mannitni gazsiz kislota hosil qilib parchalaydi. Stafilokokklar ureaza, katalaza, 
vodorodsulfid hosil qiladi, indol hosil qilmaydi. Jelatinani voronka shaklida eritadi. 
DNK-aza koagulaza fermentini hosil qiladi. 
Chidamliligi
.Stafilokokklar tashqi muhitning noqulay sharoitlariga ancha 
chidamli. Dezinfeksiyalovchi moddalardan 1 %li formalin, 2% li o‘yuvchi natriy 
eritmalari ularni bir soatda, 1% li xloramin esa 2-5 daqiqada o‘ldiradi. Stafilokokklar 
kristallviolet, pioktanin, malaxit ko‘kiga juda sezgir bo‘lib, ularning 1:300000 nisbati 
bokteriostatik ta‘sir qiladi. Stafilokokklar ba‘zi antibiotiklarga ham chidamlidir. 
Patogenligi. 
Patogen (gemolitik) stafilokokklarning patogenligi yiringlash 
jarayonlarida namoyon bo‘ladi. Ajratilgan toza kulturalarning toksin hosil qilish va 
plazmokoagulyasiya 
xususiyatlariga 
qarab 
verulentligi 
aniqlanadi. 
Patogen 
stafilokokklar har xil toksinlar hosil qilib, organizmga har xil ta‘sir qiladi. 
Gistotoksin - letal va dermonekrotik ta‘sir qiladi. Nekrotoksin to‘qima nekrozini 
paydo qiladi.
Gemotoksin - eritrositlarni gemolizga uchratadi.
Enterotoksin-gastroenterit paydo qiladi. Leykosidin - leykositlarni lizisga 
uchratadi. Bundan tashqari stafilokokklar koagulaza hosil qiladi, uning ta‘sirida qon 
plazmasi koagulyasiyaga uchraydi, fibrinolizin-fibrinni eritadi.