Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Qo‟shimcha adabiyotlar: 
1. Vorobyev A.A. Medisinskaya mikrobiologiya, virusologiya i immunologiya.
M. 2008 g. S. 183-200. 
2 .Asonov N.R. Mikrobiologiya. 1989. S. 191-213. 
Tayanch iboralar:
chidamlilikning paydo bo‘lishi, immunitetning turlari, 
infeksion, noinfeksion immunitet, nomaxsus rezistentlik faktorlar, tabiiy to‘siqlar, 
gumoral 
hujayra 
faktorlari, 
fagositoz 
jarayonlari, 
antigenlar, 
antitelolar, 
immunoglobulinlar, antigen va antitelolarning o‘zaro munosabatlari, allergiya, 
anafilaksiya, idiosinkraziya. 
 
 
Immunitet
(lotincha 
immuniutas
–ozod bo‘lish, qutilish) Organizmning patogen 
mikrob yoki zaharli moddasiga chidamliligi immunitet deyiladi. Imunitet bu 
organizmning himoya vositalaridir. Immunitetni tekshiruvchi fan immunologiya 
deyiladi. Immunologiyaning rivojlanish tarixi medisina mikrobiologiyasining 
rivojlanishi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, uzoq vaqt davomida asosan ko‘pchilik 
virus va mikroblar chaqiradigan kasalliklarga qarshi kurashish vositalarini yaratishga 
qaratilgan edi. L. Paster mikrobiologiyaning asoschisi bo‘lgani singari, 
immunologiyaning ham asoschisidir. U birinchi marta kuydirgi va quturishga qarshi 
emlash usullarini ishlab chiqdi va 18 asr oxirida E. Djenner tayyorlagan chechakka 
qarshi vaksinaning ta‘sir qilish mexanizmini tushuntirdi. Infeksion immunologiyada 
Fransiyada E.Ru, Germaniyada E. Beringni defteriya tayoqchasining toksinlarini 
neytrallovchi antitoksinli zardob olish bo‘yicha qilgan ishlari muhim ahamiyatga ega 
bo‘ldi. Immunologiyaning rivojlanishida gumoral va hujayra immuniteti yo‘nalishlarini 
asoschilari P.Erlix (1854-1915) va I.I.Mechnikovlar (1845-1916)ning ham xizmatlari 
katta. Keyinchalik 20 asrning 60-70 yillarida gumoral va hujayra immunitetining o‘zaro 
bog‘liqligi aniqlanib, hozirgi zamon immunologiyasining asosi bo‘lgan organizmning 
immun sistemasi haqidagi ta‘limot paydo bo‘ldi. 1908 yilda immunologiya sohasida 
qilgan buyuk ishlari uchun I.I.Mechnikov va P.Erlixlarga Nobel mukofoti berildi.
Infeksion kasalliklarga chidamlilikning paydo bo‘lishi infeksion immunitetdir.

---

34 
Aytib o‘tilganidek immunitet infeksion va noinfeksion bo‘lishi mumkin. 
Infeksion immunitet o‘z navbatida maxsus va nomaxsus immunitetlarga bo‘linadi. 
Nomaxsus immunitet muhit sharoitlari bilan birgalikda har xil: mexanik, fizikaviy, 
biologik faktorlarga qarshi organizmning tabiiy, tug‘ma chidamliligidir. 
Maxsus immunitet organizmga ma‘lum oqsil tanachasining (mikrob, toksin, 
to‘qima) kirishi natijasida hosil bo‘lib, ularga qarshi maxsus himoya vositalari (antitela 
yoki immunoglobulinlar) paydo qiladi.