5-mavzu: Arab xalifaligi davrida musiqa madaniyati

Ixvanus-safo va xullan-ul vafo 

(Soflik birodarlari va vafo do‘stlari) 

IXVON  as-SAFO (arab.  —  sof  birodarlar)  —  10  asrda  Yaqin  va  O‘rta  Sharqda 

paydo bo‘lgan falsafiy  maktab. Taniqli namoyandalari: Abu Sulaymon al-Bustiy, 

Abdul Hasan al-zanjoniy, Abu Ahmad al-mirajoniy, Zayd ibn Rifo. Qolganlari o‘z 

nomlarini yashirgan. I. as-Safoning maqsadi xalq o‘rtasida falsafiy va tabiiy-ilmiy 

bilimlarni  yoyish  edi.  Shu  maqsadda  51  risola  yozilgan  bo‘lib,  «Sof  birodarlar 

tuhfasi» (Bombay, 1882) va «Sof birodarlar nomasi» nomlari b-n mashhur. Bu noma 

4 bo‘limga: mat., tabiiyot, psixologiya, ilohiyot va fikh fanlariga bo‘linadi. Mazkur 

risolalar falsafiy va tabiiy-ilmiy bilimlar qomusi vazifasini o‘tagan. Ular o‘zlarining 

asarlarini  bir-birlariga  xat  orqali  yashirin  tarzda  yetkazishgan.  Ushbu  maktublar 

keyinchalik 

jamlanib, 

juda 

katta 

hajmdagi 

yaxlit 

qomus 

shakliga 

keltirilgan. “Majmu’  ar-rasaid”  (“Maktublar  to‘plami”)  deb  nom  olgan  mazkur 

qomusiing 5-risolasi “Fil musiqa” (Musiqa haqida) deb atalgan.