O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta

Internet  ma’lumotlari quyidagi saytlardan olinadi:  
www.gov.uz, 
www.cer.uz, 
www.tsue.uz, 
www.lex.uz, 
www.mf.uz, 
www.cbu.uz, 
www.mfа.uz,  www.aci.uz,  www.mf.uz,  www.mineconomy.uz, 
www.stat.uz, www.imf.org, www.oecd.org, www.worldbank.org.  

---

100 
 
VII bob. XALQARO YUK TASHISH SHARTNOMALARI 
 
7.1. Xalqaro yuk tashish shartnomalarining umumiy xarakteristikalari 
7.2. Xalqaro dengiz  yuk tashish shartnomasi 
7.3.  Xalqaro  havo  yuk tashish shartnomasi 
7.4. Xalqaro  avtomobil yuk tashish shartnomasi 
7.5. Xalqaro  temir yo‘l  va aralash  yuk tashish shartnomalari 
 
7.1. Xalqaro yuk tashish shartnomalarining umumiy xarakteristikalari 
 
Xalqaro 
savdoga 
bag‘ishlangan 
ilmiy 
adabiyotlarda 
"xalqaro 
savdo 
shartnomalari"  termini  bilan  bir  qatorda,  "yetkazib  berish"  termini  ham  ko‘p 
uchraydi.  Bundan  tashqari  Shmittgoff  1977-  yildagi  shartnomalariga  asoslanib, 
yetkazib berishni quyidagicha belgilaydi: 
a) Tovarlarga egalik qilish huquqini o‘tkazuvchi oldi-sotdi shartnomalari. 
b)  Tijorat  tashkiloti  turli  mamlakatlarda  joylashgan  tomonlar  bilan  tuzilgan 
shartnomalar.  
 
Bunday  belgilash  yetkazib  berishni  tashqi  savdo  shartnomasidan  ajratmaydi, 
lekin  yetkazib berish iborasining mavjud ekanligini ko‘rsatadi.  
  Fuqarolik  kodeksiga  ko‘ra  yetkazib  berish  shartnomasi  bo‘lib,  shunday  oldi-
sotdi  shartnomasiga  aytiladiki,  bunda  molni  yetkazib  beruvchi  kelishilgan  vaqtda 
tovarni  belgilangan  joyga  yetkazib  berish  majburiyatini  oladi,  sotib  oluvchi  esa 
tovarni  qabul  qilib  olish  va  unga  belgilangan  pul  miqdorini  to‘lab  berish 
majburiyatini  oladi.  Bunda  oldi-sotdi  bilan  solishtirganda,  ko‘zga  kattaroq  bir 
hajmdagi  aniqlik  hamda  majburiy  belgilarning  mavjudligi  tashlanadi.  Tadbirkor  - 
yetkazib  beruvchi  sifatida,  tijorat  faoliyatida  yesa    tovar  va  yetkazib  berish 
muddatlaridir.  Ushbu  belgilarni  tahlil  qilib,  huquqshunos  Knyazev  o‘zining  "oldi-
sotdi  va  yetkazib  berish  shartlarining  o‘zaro  bog‘liqligi  masalasi"  nomli  maqolasida 
keyingi kalitli holatlarni aniqlab berdi:  
Birinchidan,  oldi-sotdi  shartnomasida  sotuvchi  molni  sotish  majburiyatini  olsa, 
yetkazib  berish  shartnomasida  esa  berib  yuborish,  oldi-sotdi  shartnomasida  sotib 
oluvchi  qabul  qilish  majburiyatini  oladi,  yetkazib  berish  shartnomasida  esa,    qabul 
qilib olishdir; 
Ikkinchidan, yetkazib berish shartnomasi faqatgina tadbirkorlar orasida tuzilishi 
mumkin,  va  mulk  tijorat  maqsadi  uchun  o‘tkaziladi.  Bu  shundan  dalolat  beradiki, 
yetkazib  berish  shartnomasi-belgilangan  muddat  ichida  mulkni  partiyalab  takroriy 
o‘tkazilishidir.