O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti “iqtisodiyot” kafedrasi

CHarter aviatashishlar 
Sayohlik yo’nalishlarida jadvaldan tashqari reyslar ommaviydir. 
CHarter reyslar - bu buyurtmachi tomonidan aviakompaniyaga yer sharini 
qaysi bir nuqtasiga uchish uchun samolet ajratishlarini so’rab iltimos 
qilinishidir. Bu reysning narxi (yoqilg’i xarajati, aeroportlar xizmati va 
boshqalar), marshruti, tomonlarning javobgarligi xalqaro qoidaning ijara 
shartlariga muvofiq belgilanadi. 
Ba’zi bir mamlakatlarga charter tashishlar ta’qiqlangan. SHuning 
uchun "O’zbekiston havo yo’llari" kompaniyasining charter bo’limi 
yo’lovchilarni doimiy reyslarga maxsus tariflar va yaxshigina chegirishlar 
bo’lgan reyslarga yo’llaydilar. CHarterlardan esa doimiy yo’nalishlar 

---

barcha ehtiyojlarini qanoatlantirishi mumkin bo’lmagan yo’nalishlarda 
foydalanadi. "O’zbekiston havo yo’llarining" charter bo’yicha asosiy 
mijozlari "O’zbekturizm" MK, "O’zintur", "Sayramtur" va boshqa yirik 
tur operatorlar xisoblanadi. Bunday hamjihatlik o’zaro foydalidir, chunki 
"O’zbekiston havo yo’llari"dagi kabi bunday imkoniyatlar (chet elda 
vakolatxonalari tarmoqlari borligi, aloqalar va boshqalar) boshqa hech 
qaysi kompaniyada yo’k. 
CHarterlar uchun aviakompaniyaning butun aviaparki - TU-134 
dan to Boing-767 gacha foydalaniladi. Uchishlarning xavfsizligi 
kafolatlanadi. CHarterning maqsadlari - ishonchli reys va imtiyozli 
tariflarni istovchi mijozlarga barcha asosiy xizmatlarini taqdim etish. 
Keyingi vaqtlarda O’zbekistonda havo yo’llari orqali turistlarni 
tashish ancha rivojlandi. Havo yo’llari 1100 shahar va aholi yashash 
punktlarini bir-biri bilan bog’laydi. Havo yo’llarining umumiy uzunligi 
yuz minglab kilometrni tashkil etadi. Aeroport mavjud bo’lgan har 
qanday shaharda O’zbekiston sayyohlari uchun havo yo’nalishlarini 
tashkil etish mumkin. 
Bizning aviatransportimiz jahon havo transportining bir qismi 
bo’lib, mamlakatlar va xalqlari o’rtasida siyosiy, iqtisodiy va madaniy 
aloqalarni o’rnatishda muhim rol o’ynaydi. Samolyotlar 75 davlatdagi 90 
ortiq punktga uchmoqda. 
O’zbekiston havo yo’llarining umumiy uzunligi katta masofalarni 
tashkil etadi. Havo yo’llarida uchish bo’yicha jahonning 100 dan ortiq 
davlatlari bilan shartnomalar tuzilgan bo’lib, xalqaro havo yo’nalishlarida 
uchishni «O’zbekiston havo yo’llari aviakompaniyasi» bajaradi. Havo 
yo’llari orqali sayohatlarni tashkil etish uchun turizm va ekskursiyalar 
bo’yicha kengashlar, sayohat byurolari, turli sayyohlik firmalari quyidagi 
ishlarni amalga oshirishlari lozim:
o
sayohatning yo’nalishini rejalashtirish va tuzish;
o
sayyohlik va ekskursiya tashkilotlari bilan tasdiqlangan grafiklar 
asosida sayyohlik guruhlarini yo’naltirish hamda qabul qilish 
yuzasidan shartnomalar tuzish;
o
sayyohlik tashkilotlari va transport tashkilotlari bilan o’zaro 
aloqalarni amalga oshirish.
Sayyohlarni aviabiletlar bilan ta’minlash ishlarini tartibga solish 
maqsadida turistik firmalar va aviakompaniyalarning agentliklari 
o’rtasida sayyohlarni shaharlararo va davlatlararo havo yo’llarida tashish 
yuzasidan shartnomalar tuziladi. SHartnomada quyidagilar nazarda 
tutilishi lozim: 
o
buyurtmalar berish muddati; 
o
kafolatlangan avanslarni to’lash muddati; 
o
aviabiletlarni sotib olish muddati; 

---

o
guruh aviabiletlarini rasmiylashtirish va turistlar guruhini 
xisobdan o’tkazishni navbatsiz tashkil etish; 
o
tur guruh raxbarining havo yo’llari kompaniyasi aybi bilan 
yoki 
noqulay 
ob-havo 
sharoitlari 
yuzaga 
kelganda 
samolyotlarning uchish vaqti chuzilganda uchib ketish 
vaqtining kechikkanligi sababli turistik tashkilotlar bilan 
xizmat ko’rsatish grafigini o’zgartirish haqida muzoqaralarni 
amalga oshirishda xizmat aloqasi kanalidan foydalanish 
huquqininig kafolatlanishi; 
o
turistik tashkilotlarga aviakompaniyalar yuzasidan kerakli 
axborotlarni yetkazib berish; 
Tomonlarning mulkiy javobgarligi. Tomonlarga zarur bo’lgan 
xollarda shartnomaga o’zgartirishlar, qo’shimchalar, tuzatishlar kiritish 
huquqi beriladi. Qilingan o’zgartirishlar, qo’shimchalar yuzasidan 
kelishmovchiliklar amaldagi qonunlar orqali hal etiladi.