Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти

 
2.8. Цеолитларнинг тавсифлари 
 
Цеолитлардан фойдаланиб адсорбцияли қуритиш бир вақтнинг 
ўзида икки мақсадни – газни қуритиш ва меркаптанлардан 
тозалашни амалга оширади. 
Уларнинг технологик схемалари бир-биридан фарқ қилмайди 
ва фарқланиш жараѐннинг циклограммасини танлашда бўлади.
Газни қуритиш ва меткаптанлардан тозалашнинг технологик 
схемалари 3–бобда келтирилган. 
Цеолитларнинг технологик тавсифлари қуйидаги жадвалларда 
келтирилган [15].

---

68 
 
2.9. Газни меркаптанлардан адсорбцияли қуритиш ва 
тозалаш 
Газдан 
ажратиб 
олинадиган 
компонентларнинг 
концентрацияси катта бўлмаганда газни адсорбцияли тозалаш усули 
қўлланилади, бунда газ водород сульфиддан ва олтингугуртнинг 
органик бирикмаларидан ҳамда аралашмалардан юпқа қатламли 
(тиниқ) тозаланади, ѐки газни меркаптанлардан юпқа қатламли 
тозалаш жараѐнлари ва газни паст ҳароратли қайта ишлашга 
беришдан олдин қуритиш биргаликда олиб борилади.
Адсорбция
сирт юзасида ѐки қаттиқ жинснинг микроғоваклик 
ҳажмида моддаларни концентрациялаш (бир жойга тўплаш) 
жараѐнидир. Қаттиқ жисм моддаларни ютувчи 
адсорбент
дейилади, 
ютувчи модданинг ўзи эса – 
адсорбат
дейилади. 1 г адсорбент
ўтувчи сирт юза – солиштирма сирт юза дейилади. Энг фаол 
адсорбентлар бир неча юзлаб квадрат метр солиштирма юзага эга 
бўлади. Адсорбент ҳақиқий ва уринма зичликларга эга бўлади. 
Ҳақиқий зичлик
– модданинг ҳажмий массаси бирлиги бўлиб, 
адсорбентдан ташкил топган.
 
2.5-жадвал 
 
 
Цеолитни
нг тури 
Каналлар
нинг 
ўлчамлар