Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Қарши муҳандислик-иқтисодиѐт институти


-жадвал 1 тонна метанолга сарфланадиган қурилманинг кўрсаткичлари



Download 6,71 Mb.
Pdf ko'rish
bet169/214
Sana02.06.2023
Hajmi6,71 Mb.
#948114
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   214
Bog'liq
Ўзбекча Син суюқ олиш тех ва жиҳ Дарслик Криллча 16 шрифт вариант

8.3-жадвал
1 тонна метанолга сарфланадиган қурилманинг кўрсаткичлари 
1 тонна «GTL‖га сарфланадиган асосий материалларнинг ресурси 
Табиий газ 
2044 нм
3
Олтингугурт бирикмалари билан гидратлаштирилган катализатор 
0,18 кг 
Олтингугурт бирикмаларини ютгичлар 
0,48 кг 
Табиий газни конверсияси учун катализатор 
0,025 кг 
Фишер-Тропш синтези катализатори 
0,002 кг 
Электр энергияси 

Сувни кимѐвий тозалаш 
2400 кг 
8.4-жадвал
“GTL” ишлаб чиқариш қурилмасининг иқтисодий кўрсатгичлари 
Қуввати, т/йил 
15000 
50000 
100000 
Капитал харажатлар, млн. долл. 
15-20 
60-65 
90-110 
Қурилиш муддати, ой 
18 
28 
32 
Амортизацияси ҳисобга олинганда 1 т «GTL‖нинг 
таннархи, долл. 
180-200 
160-180 
145-160 
1 сменада хизмат кўрсатадиган ходимлар, сони

12 
30 
 
Кўпгина давлатларда метандан тўғридан тўғри метанолни синтез 
қилишнинг бир босқичли жараѐни бўйича ишлар амалда олиб 
борилмоқда, ҳозир синтез-газни олиш босқичи ѐки уларни 
бириктириш амалга оширилмоқда. Амалда бир қатор ишланмалар 
мавжуд ва юқорида кўрганимиздек юқори энергия истеъмолига, 
метанни юқори ҳароратда қисман оксидлаш реакциясидан 
фойдаланиш ва кислород етишмовчилик вариантлари таклиф 
қилинмоқда ҳамда катта иссиқлик чиқаради, жараѐн эса нокаталитик 
бўлиб жараѐнни арзонлаштиради ва соддалаштиради. 
Газни-синтез қиладиган генераторларни яратишда энергетик 


272 
агрегатлардан кириш агрегатлари сифатида фойдаланилади ва юқори 
ҳарорат олинади. Бунга ядровий реакторлар, ракета двигателлари, газ 
турбиналари, модернизацияланган дизель двигателлари ва бошқалар 
киради. 
Синтез-газ генераторининг афзаллиги унинг ихчамлиги, кўп 
функцияларни амалга ошириши, газ дизелининг валига магнит 
муфтаси орқали электр генератори бириктирилган. Бу қурилмадан кон 
қурилмаси сифатида фойдаланиш, табиий ва йўлдош нефть газини 
утилизация қилиш, иссиқлик ва электр энергиясини ишлаб чиқариш 
мумкин. Бундай қурилмани саноат миқѐсида ишлаб чиқаришни 
ташкиллаштиришда бир қатор илмий ва ташкилий муаммоларни ҳал 
қилишга тўғри келади [24].
Бундай технологиянинг бошланиш қисмида кимѐвий сиқиш 
реакторида табиий ѐки йўлдош нефть газини сиқишда модернизация 
қилинган дизель двигатели хизмат қилади ҳамда синтез-газ олинади, 
кейин эса унга кетма-кет бириктирилган катализатор билан 
тўлдирилган учта реакторларда метанол синтез қилиш амалга 
оширилади. 
Дизель 
двигателининг 
цилиндрларида 
метанни 
портлатиш конверсияси амалга оширилади. Бу ерда дизель двигатели 
амалдаги ички ѐнув двигатели ҳисобланади ва оптимал бўлмаган 
режимда ишлайди, синтез-газни ишлаб чиқаришдан ташқари фойдали 
механик энергия ишлаб чиқаради ҳамда бу энергия электр генератори 
ѐрдамда электр энергиясига айлантирилади. Синтез-газ генераторнинг 
валига ўрнатилган электр генератори (дизель двигатели) 1 кг 
углеводород газидан 2,5 кВт/соат электр энергиясини ишлаб 
чиқаради. Олинган электр энергиясини табииий газ коннинг 
инфратузилмасида истеъмол қилиш учун фойдаланилади.
Саноат пилот қурилмасининг технологик схемаси ѐрдамида 
табиий газдан ѐки йўлдош нефть газидан метанол ва бензин ишлаб 
чиқарилади (1.5-расм). Синтез-генератор ѐрдамида қуйидаги 
таркибдаги барқарор синтез –газни олиш мумкин: Н
2
- 22-23%; СО – 
12-14%; СО
2
– 1,5-2,2%; СН
4
-1,5-1,7%; О
2-
< 0,5%; қолганларини – азот 
ташкил қилади. 
Синтез-газни 
азот 
билан 
мувозанатлашган 
таркибда 
оксидлантирилганда кислороднинг таркиби кучайтирилганда амалий 
яхшиланади, бунда О
2
кислороднинг концентрацияси 31-33% бўлади.
Агар метанолдан мақсадли хомашѐ сифатида фойдаланилмаганда 
дазотор насоси ѐрдамида цеолитли катализаторнинг уч босқичли 
реакторлар блокига юқори октанли бензин олиш учун узатилади. 


273 
Метаннинг 1 кг.дан 1,05 кг метанол, яна қайта ишлашни давом эттириб 
юқори октан сонига эга бўлган 400 г бензин фракцияси олинади. 
Ундан мотор ѐқилғиси сифатида фойдаланилади ѐки паст октантли 
бензинларни ва газконденсатини компаунуд қилишда қўлланилади. 
Синтез-газни олишда электр энергияси ишлаб чиқарилади ва унинг 
қуввати фойдаланиладиган дизель агрегатининг 50-60% қувватига 
тенг бўлади. Бу лойиҳаланадиган пилот қурилмаси 20000 т/йил 
метанолни ѐки 8000 т/йил.дан кўп октанли бензинни ишлаб чиқаради. 

Download 6,71 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   214




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish