Тилини ривожлантириш департаменти ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Alisher Navoiy nomidagi Toshkent 
davlat o‘zbek tili va adabiyoti 
universiteti 
“O‘ZBEK MILLIY VA TA’LIMIY 
KORPUSLARINI YARATISHNING NAZARIY 
HAMDA AMALIY MASALALARI”
Xalqaro ilmiy-amaliy konferensiya
Vol. 1
№. 01 (2021) 
60 
yozuvchisi, akademik, Nobel mukofoti sohibi Anatoliy Frans: “Lug‘at – bu alifbo tartibida 
joylashtirilgan yaxlit olam! Agar yaxshiroq o‘ylab ko‘rsangiz, lug‘at – kitoblarning kitobi. U boshqa 
barcha kitoblarni o‘z ichiga oladi, siz shunchaki undan o‘zingizga kerakli narsa topa bilishingiz lozim...”, 
[Вольтер, 2020] deb yozgan edi. Ushbu ta’rif “lug‘at” tushunchasi paydo bo‘lgandan to bugungi kunga 
qadar ham o‘z kuchini yo‘qotgani yo‘q. Lug‘at undan muntazam foydalana bilgan kishi uchun chinakam 
xazina. Zarur ma’lumotlarni tez va qulay izlab topa bilish zamonaviy shaxsning muhim ko‘rsatkichi. 
Inson hamma narsani bilishga qodir emas, ammo har qanday vaziyatda bilishi zarur bo‘lgan narsalarni 
topish imkoniga ega. Lug‘at aynan shu ish uchun maxsus yaratiladi. 
Korpus lug‘at harakatdagi lug‘at bo‘lib, zamon bilan hamnafas yuradi. Bunday lug‘atlar muttasil 
o‘zgarib, takomillashib, to‘ldirib boriladi. Ularni sodda qilib “tirik lug‘at” deb atash o‘rinli. Milliy 
tafakkurni o‘stirish va intellektual salohiyati yuqori bo‘lgan shaxsni tarbiyalashning muhim vositasi 
bo‘lgan o‘quv lug‘atlari yaratilmas, ta’limiy korpus bazalaridan joy olmas, o‘quvchilarning stoli ustida 
aynan uning uchun yaratilgan o‘quv lug‘atlari, leksik minimumlar turmas, buning uchun o‘quv 
leksikografiyasi nazariy va amaliy soha sifatida tizimli yo‘lga qo‘yilmas, va eng muhimi lug‘atlarni 
tayyorlash va nashr qilish bilan bog‘liq ilmiy va moliyalashtirish tizimi yaratilmas ekan, milliy tilni 
rivojlantirishdek ezgu maqsadimiz to‘la amalga oshmaydi, ona tili ta’limi o‘zining haqiqiy mohiyatidan 
begonaligicha qolaveradi.