Seminar mashg’ulotlari 1-mavzu. Falsafa fanining predmeti, mazmuni va jamiyatdagi roli Muhokama uchun savollar

Kalom
Kalom
Калам 
o‘rta asrlar musulmon adabiyotida xar 
kanday diniy va falsafiy mavzularda 
mushohada yuritishda (hatto xristianlik 
— nasroniylik va yaxudiylik iloxiyoti 
xaqidagi fikrlarni ham uz ichiga 
oluvchi), keng ma’noda qo‘llaniladigan 
istiloh. 
bo‘lib, 
o‘zining 
maxsus 
ma’nosida 
(ilm-al-kalom), 
islom 
akidalarida 
obro‘li 
diniy 
fikr 
aytganlarga 
qarab 
emas,balki 
aql 
asosiga tayanib, xukm chiqarish, degan 
mazmunni bildiradi. 
Konfutsiylik
Confucianism
Конфуцианство
Konfutsiy (Kun Szi, milodgacha 551—
479 yillar) — mazkur ta’limotning 
asoschisi 
bo‘lib, qarashlari uning 
izdoshlari tomonidan yozilgan «Lun 
yuy» nomli falsafiy kitobda bayon 

---

Glossariy 
353 
etilgan. K.lar ta’limotida «chjun», «i» 
{burchga sadoqat), «syao» (ehtirom) va 
boshka g‘oyalarni ifoda etuvchi «jen», 
(insonparvarlik 
karashlari 
tizimi, 
markaziy o‘rinni egallaydi 
Panteizm
Panteizm
Пантеизм
(yunon. 
pan 
— xamma, 
theos — 
xudo) 
— 
tarixan 
shakllangan 
falsafiy 
ta’limot bo‘lib, u xudo bilan tabiat bir-
biriga tamoman mos bo‘lib tushadi, ular 
aynan 
birdir, 
ularni 
bir-biriga 
qarama-qarshi 
qo’yish, 
falsafiy 
tafakkur rivojiga putur etkazadi deb 
da’vo qiladi. 
Buddizm
Buddhism
Буддизм
diniy-falsafiy ta’limot bulib, vujudga 
kelishiga ko’ra, dastlabki dunyoviy 
dinlardan (xristianlik va islom kabi) 
biridir. 
B.ning 
asoschisi 
xind 
shaxzodasi 
Sidxartxa 
Gautama-
Buddadir. B.ning asosiy -g‘oyasi — 
boshqa shaklga kirish, xalos bo‘lish va 
nirvanaga etishishdir.