Vaxobov h, mirzamahmudov o. T

6.1.2. Meteorologik kuzatishlar. 
Meteorologik kuzatishlarda umumta’lim maktablarida ob-havoni 
kuzatish alohida o’rin tutadi. 
Ob-havoni kuzatish bir necha bosqichlardan iborat: 
-o’quv yilining boshida ob-havoni kuzatishni tashkil etish va kuzatish 
usullari bilan maxsus darsda o’quvchilarni tanishtirish; 
-kuzatishdan avval meteorologik asboblar bilan ishlash ko’nikmalarini 
shakillantirish lozim. Masalan, termometrdan hisob olish texnologiyasi va 
x.k.; 
-maxsus bilimlarni o’tgunga qadar oddiy meteorologik kuzatishlar olib 
boriladi (harorat, shamol, bulutlar, yog’ingarchilik); 
-iqlim xaqida maxsus mavzular o’tib bo’lingandan so’ng atmosfera 
bosimi, shamol kuchi, bulutlarning xillari va ularning xolati haqida
kuzatishlar olib boriladi. Havoning haroratini va shamol yo’nalishini 
dastlab bir kunda bir marta kuzatishi mumkin, bulutlik va yog’inlarni kun 
davomida kuzatish mumkin; 
-shamolning kuchi va yo’nalishini quyidagicha aniqlash va tasvirlash 
mumkin: 
 
 

---

-shimoldan, kuchi 3-ball 
-shimoli-sharqdan, kuchi 2 ball 
-sharqdan, kuchi 6 ball 
- g’arbdan, kuchi 5 ball 
- janubi-g’arbdan, kuchi 4 ball 
-janubdan, kuchi 7 ball 
-janubi-sharqdan, kuchi 2 ball 
O’qlardagi qanot ballni ko’rsatiladi. Uzun qanot -2 ball, kalta qanot -1 
ball. 
Bulutlikni kuzatish natijalari quyidagicha ifodalanadi: 

---

Atmosfera yog’inlarini kuzatish natijalarini quyidagicha tasvirlanadi: 
... – Yomg’ir 
* -
qor
VI sinfdan boshlab ob-havoni kuzatish quyidagi jadval asosida olib 
boriladi. 
4-jadval 
Ob-havoni kuzatish jadvali 
Oy 
va 
kun 
Havo 
harorati 
Havo 
bosimi 
SHamolning 
yo’nalishi 
va kuchi 
Bulut-
lik 
Yog’in-
lar 
Quyoshning 
ufqdan 
balandligi 
Izoh 
Mazkur jadval har kuni muntazam kuzatish natijalari bilan to’ldirib 
boriladi va har oy oxirida tahlil qilinadi. Tahlilda oy davomidagi eng 
yuqori va eng past harorat, bosimning pasaygan va ko’tarilgan kunlari, 
shamolning asosiy yo’nalishlari, bulutlik, yog’inlar aniqlanadi. So’ngra ob-
havoni o’zgarishi fasllar bo’yicha tahlil qilinadi va yillik o’rtacha harorat 
va bosim aniqlanadi.