Ya. O. Ruzmetov

7.1 - chizma. G‘ildirak va rolik buksalarni ta’mirlash sexining
rejasi:
I-buksayechish bolimi: Il-g'ildirakjuftlarigci mexanik ishlov berish
bo ‘limi: 111-metall bilan qoplash bo ‘limi: IV-presslash bo ‘limi: V-o ‘q va
g ‘ildiraklarga ishlov berish bo ‘limi: Vl-silliqlash bo ‘limi: VI1-G ‘Jni
ко ‘rikdan о ‘tkazish maydoni: Vlll-yig ‘ish bo ‘limi: IX-rolik podshipnik-
larni egish bo ‘limi: X-buksalarni egish bo limi: Xl-aravacha sexini
yig ‘ish bo ‘limi: 1-G ‘Jni ta ’mirlashga uzatish uchun yo ‘I; 2-qayrilish
uskunasi; 3-G‘J n iy ig ‘ish; 4-stellajlar; 5-buksaniyig'ish oqim chizig
7;
6
-induksion qizdiradigan qurilma; 7-rolikli podshipniklarni buksalardan
chiqarish uchun press; 
8
, 35-monorelslar; 9, 36, 38-G‘J rolik podship-
niklari va buksalar uchun yuvish mashinasi; 10,15,30-defektoskoplar;
I I -ко ‘prik krani; 12-g‘ildirak tokar uskunasi; 13-ishdan chiqgan G 'J
joylashgan yo
7; 
14-usta stoli; 16-ishlov berilagan G ‘Jni olib о ‘tish
uchun yo
7; 
17-o ‘q sheykalarini qoplash uchun о 'rnatma; 18-pay-
vandlash transformatorlari; 19-naplavka uchun avtomat; 20-gidravlik
press; 21-karuselli uskuna; 22-radial teshuvchi uskuna; 23-o ‘q kesuvchi
uskuna; 25-tokar vint kesuvchi uskuna; 26-frezer teshuvchi uskuna;
27-konsol kranlar; 28-dumaloq silliqlash uskunasi; 29-ishchi stoli;
31-G‘Jni о ‘Ichash uchun stend; 32-ishchi stoli; 33- rolikpoclshipnikli
buksalarni yig'ish oqim chizig'i; 34-transporter; 37-buksalar uchun
stellaj.
106

---

Taxminiy hisoblarda, bir G'Jni ta’mirlash uchun o ‘rtacha ish hajmi 
4 odam (soat, tuzishga - 6 odam/soat) olinadi.
Gildirak sexlari asosiy vagon ta’mirlash sexlari blokida aravacha 
sexiga parallel yoki ketma-ketlikda oinatiladi. G ildirak sexining eni 
vagon-ta’mirlash korpusi binosining eni bo'yicha olinadi (18-24 m), 
uzunligi - ishlab chiqarish boiaklari va uskunalarni joylashishiga qarab 
tuziladi.
Tuzilgan va ishlov berish ishlaridan o‘tgan G‘Jni tekshirish uchun 
bo‘yash va quritish kamerasidan oldin maxsus topshirish boiagi ko‘zda 
tutilgan. Bu b o iak rels yoilari, defektoskop stendlar va tekshiruv 
uskunalari bilan jihozlangan. Topshirish boiagi yaxshi yoritilgan 
boiishi kerak. Ko‘rik va kleymo urilgandan so‘ng G‘J bo‘yash uchun 
bo'yash-quritish kameralariga jo ‘natiladi.
Gildirak parkinig oichamlarini aniqlash uchun bir G‘Jgi 
oichamiga nisbatan olinadi.
Sexning umumiy ishlab chiqarish maydoni ishlab chiqarishni 
tashkii]ashtirish turi, qism va boiim lar birlashmasi, uskunalaming 
gabaritlariga bogiiq. Hisob-kitoblar uchun bir dona asosiy uskunadan 
kelib chiqqan holda rejalashtiriladi.
Gildii’aklarni ta’mirlash sexida zavod dasturi va temir y oilar 
ehtiyojlari uchun gildirak juftliklari ta’mirlanadi, vagonlar va boshqa 
turdagi harakat tarkiblari uchun yangi gildirak juftliklari shakllantiri- 
ladi, ta’mirlash korxonalariaro kooperatsiya bo‘yicha gildirak juftliklari 
elementlari ehtiyot qismlari sifatida ishlab chiqariladi. Gildiraklami 
ta’mirlash sexi asosiy sexlar guruhiga mansubdir.
Mavjud tuzilmaga ko‘ra gildiraklami ta’mirlash sexi tarkibiga 
quyidagi boiim lar va uchastkalar kiradi:
- gildirak juftliklarini ta’mirlash va shakllantirish uchastkasi;
- sochish (demontaj) boiim i - buksa uzelini gildirak juftligidan 
yechib olish ishlari bajariladi;
107

---

- presslash boiim i - g‘ildirak juftliklarini shakllantirish va element- 
larini press yordamida о'mat ish. yechib olish hamda siljish bo‘yicha 
sinash ishlari bajariladi;
- g‘ildirak-tokarlik boiim i - yaxlit tavyorlangan gildiraklar va 
bandajlar aylanish yuzalariga, gildirak juftliklari o‘q!ari sheykalari va 
gildirak osti qismlariga ishlov berish ishlari bajariladi;
- mexanika boiim i - gildirak juftliklari elementlarini tayyorlash va 
ishlov berish ishlari bajariladi;
- payvandlash boiim i - korpus buksalariga mahkamlash elementla­
rini o‘matish va kesib olish, yaxlit tayyorlangan gildiraklar va gildirak 
markazlari gupchaklarini payvandlash ishlari bajariladi;
- yigish boiim i - gildirak juftliklarini buksalari bilan y ig ish ishlari 
bajariladi;
- bo ‘ у ash boiim i - gildirak juftliklarini bo'yash, quritish ishlari 
bajariladi.
G ildirak juftliklari o'qlariga ishlov berish uchastkasi - ishlov turiga 
ko'ra bir guruh ixtisoslashgan uskunalar bilan jihozlangan.