Buxoro davlat universitetining

Denotat –
(lot. deminutis – belgilamoq) til birligi yordamida 
nomlanuvchi voqelik, narsa-predmet.
 
Denotativ ma’no –
denotat bilan bevosita bog‘liq, uni bevosita 
bidiruvchi ma’no. Soddaroq aytganda, soʻzninig bosh ma’nosi.
 
Derivatsion ma’no –
yasama soʻzda soʻz yasovchi affiks 
ifodalaydigan, 
soʻz 
yasash 
asosining 
moddiy 
ma’nosini 
konkretlashtiradigan, chegaralaydigan ma’no.
 
Dialekt –
(grek. dialektos – sheva, lahja) umumxalq tilining son 
jihatdan nisbatan kam boʻlgan territorial, sotsial va professional 
jihatdan umumiylikka ega boʻlgan kishilar foydalanadigan koʻrinishi.
 

---

232 
Diereza –
(grek. diaresis – boʻlinish) qator undoshlardan birining 
assimilyatsiya yoki dissimiliyatsiya natijasida tushib qolishi. Mas.: 
arslon – aslon
kabi.
 
Dominanta – 
(lot. dominans, dominantis – hokim) sinonimik 
qatordagi bosh soʻz: bu soʻz sinonimik qatordagi umumiy boʻlgan 
denotativ ma’noni ifodalaydi.
 
Jaranglilik – 
un paychalarining tebranishidan yuzaga keluvchi 
ton.
 
Jarangli undoshlar –
tarkibida ovozga nisbatan shovqin ustun 
boʻlgan undoshlar. Mas., 
b, v, g, z
.
 
Jarangsiz undoshlar – 
tarkibi shovqinning oʻzidan iborat 
boʻlgan undoshlar: 
p, f, k, sh, s, t
 
Jargon – 
(fran. jargon) biror guruh vakillarining oʻz nutqi bilan 
koʻpchilikdan ajralib turish maqsadida oʻzicha mazmun berib 
ishlatadigan soʻz va iboralari: 
novcha (aroq), qizil (vino)
– ichuvchilar 
nutqiga xos; 
tog‘amning oʻg‘li (militsioner)
– shofyorlar nutqida.