Noorganik moddalar kimyo texnologiyasi

Elektron resurslar 
 
1.
 
http://www.ziyo.net
 
2.
 
http://www.spectechnics.ru 
3.
 
http://www.nefaz.ru
 
4.
www.texhologiy.ru,
5.
www.ziyonet.uz, 
6.
www.bilimdon.uz, 
7.
www.ref.uz, 
8.
www.omgtu.ru, 
9.
www.dpo-msu.ru, 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
 
 
 
 “
KONSTRUKSION MATERIALLARNING KORROZIYAGA 
BARDOSHLILIGI
” 
FANI BO‘YICHA TARQATMA MATERIALLAR 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 

---

 
 
 

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
7. TESTLAR

---

«
 KONSTRUKSION MATERIALLARNING KORROZIYAGA 
BARDOSHLILIGI
 » fanidan 
TEST SAVOLLARI TO`PLAMI 
 
1. Korroziya tufayli ko‘riladigan zararlarning turlari qaysi javobda to‘g‘ri 
ko‘rsatilgan? 
A) moddiy va iqtisodiy 
B) moddiy va ma’naviy 
C) bevosita va bilvosita
D) sanoat va ishlab chiqarish 
2. Metall va qotishmalarning tashqi muhit bilan o‘zaro ta’sirlashishi natijasida o‘z-
o‘zidan yemirilish hodisasi metallarning ......... deyiladi. 
A) charchashi 
B) faollanishi 
C) oksidlanishi 
D) korroziyalanishi
3. Metallarning tashqi muhit bilan kimyoviy va elektrokimyoviy reaksiya,
ba’zida esa mexanik ta’siriga qarshilik ko‘rsata olish qobilyati ....
deyiladi.

A) materiallarning bardoshliligi yoki kimyoviy qarshiligi
B) materiallarning mustahkamlik chegarasi 
C) materiallarning elastikligi 
D) materiallarning plastikligi 
4. Korrozion muhit deb qanday muhitni olish mumkin?
A) maydoni mavjud muhit 
B) vakuumdan iborat muhit 
C) absolyut quruq muhit 
D) korroziya jarayoni kechayotgan muhit
5. Metall bilan korroziyalovchi muhitning o‘zaro ta’sirlashuvi natijasida hosil 
bo‘ladigan kimyoviy birikmalar ............ deyiladi. 
A) kompleks birikmalar 
B) organik birikmalar 
C) korroziya mahsulotlari
D) noorganik birikmalar 

---

6. Korroziya jarayonining borish mexanizmi bo‘yicha tabiatda metallar 
korroziyasining qanday turlari mavjud?
A) yarali va pitting 
B)
 
kimyoviy va elektrokimyoviy
C) darzli va yoriqli 
D) nam va sho‘r suv 
7. Metallarning oksidlanishi va muhit oksidlovchi komponentining qaytarilishi bir 
vaqtda va bir aktda boradigan metallning tashqi muhit bilan o‘zaro ta’sir 
jarayoni .......... dir. 
A) elektrokimyoviy korroziya
B) kimyoviy korroziya 
C) biologik korroziya 
D) gidrologik korroziya 
8. Metall atomlarining ionlashuvi va korrozion muhit oksidlovchi komponentining 
qaytarilishi turli aktda kechadi va ularning tezligi elektrod potensialiga bog‘liq 
bo‘lgan
 
metallning korrozion muhit (elektrolit eritmasi) bilan o‘zaro ta’sir 
jarayoni .......... deyiladi. 
A) oddiy korroziya 
B) murakkab korroziya 
C) aralash korroziya
D)
e
lektrokimyoviy korroziya
9. Agressiv muhit komponentlari bilan metallning ta’sirlashuv nuqtasida bir aktda va 
bir vaqtda, 
geterogen kimyoviy reaksiya qonuniyatlariga bo‘ysinuvchi
o‘z-
o‘zidan boradigan oksidlanish-qaytarilish jarayoniga ..... deyiladi.
A) gaz korroziyasi
B) atmosfera korroziyasi 
C) dengiz korroziyasi 
D) namlik korroziyasi 
10. Metallning vaqt birligi ichida korrozion yemirilish chuqurligini xarakterlaydigan 
kattalik .........deyiladi 
A) balandlik ko‘rsatkichi (h
k
) 
B) chuqurlik ko‘rsatkichi
 
(K
h
)
C) massa ko‘rsatkichi (m
h
) 
D) hajm ko‘rsatkichi (v
k
) 
11.
 
Korroziya tufayli metall massasi o‘zgarishining metall sirti va vaqtga bo‘lgan 
nisbati bilan o‘lchanadigan massaviy ko‘rsatkich
 
kattaligi qaysi javobda to‘g‘ri 
ko‘rsatilgan ? 

---

A)
B)
S)
D)
12. Metallarning tekis korroziyasida manfiy massa ko‘rsatkichidan korroziyaning 
cho‘qurlik ko‘rsatkichiga qaysi ifoda orqali o‘tish mumkin? 
A)
V)
S)
D)
13.
Korroziya jarayonida metallga yutilgan yoki undan ajralgan va normal sharoitga 
keltirilgan gaz hajmining
metallning birlik sirtiga va birlik vaqtga bo‘lgan nisbati 
bilan o‘lchanadigan kattalik, ya’ni korroziyaning hajmiy ko‘rsatkichi qaysi 
javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A)
B)
C)
D)
14. Korroziya jarayoni vaqtida metall ma’lum bir mexanik ko‘rsatkichining % 
larda 
ifodalangan 
o‘zgarishini 
ko‘rsatuvchi 
korroziyaning 
mexanik 
ko‘rsatkichlaridan biri hisoblangan mustahkamlik ko‘rsatkichi qaysi javobda 
to‘g‘ri ko‘rsatilgan ? 
A)
B) 
C)
D) 
15. Yupqa metall listlarini o‘rganishda
 
elektr qarshiligi o‘zgarishining ko‘rsatkichi 
hisoblangan o‘choq ko‘rsatkichi – metall sirtidagi korroziya o‘chog‘lari 
sonining sirt birligi va vaqt birligiga bo‘lgan nisbati bilan o‘lchanadigan 
kattalik ifodasi qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? 
A) 
B)
C)
D)
16. Agressiv muhit komponentlari bilan metallning ta’sirlashuv nuqtasida bir aktda 
va bir vaqtda, 
geterogen kimyoviy reaksiya qonuniyatlariga bo‘ysinuvchi
o‘z-
o‘zidan boradigan oksidlanish-qaytarilish jarayoniga ........... deyiladi.
A) metallarning osidlanish korroziyasi 
B) metallarning qaytarilish korroziyasi 

---

C) metallarning past bosimli korroziyasi 
D) metallarning gaz korroziyasi
17. Metall sirtida bug‘ning kondensatsiyalanish haroratiga mos keladigan “shudring 
nuqtasi” deb ataluvchi holat qanday kattalikka bog‘liq? 
A) O
2 
ning konsentratsiyasiga 
B) N
2
ning parsial bosimiga 
C) SO
2 
ning konsentratsiyasiga 
D) suv bug‘larining parsial bosimiga
18. Metallning yuqori haroratda gazlar korrozion ta’siriga qarshilik qila olish 
qobilyatini xarakterlovchi kattalik qanday nomlanadi? 
A) olovbardoshlik
B) elektr qarshilik 
C) solishtirma qarshilik 
D) o‘tkazuvchanlik 
20. Issiqlikka mustahkamligi
 
yuqori haroratli gazlar ta’sirida tegishli mexanik 
xossalarini, mustahkamligini va sirpanishga qarshiligini saqlab qolish qobilyatini 
aniqlaydi.
A) issiqlikka chidamlilik
B) elektr qarshilik 
C) solishtirma qarshilik 
D) issiqlik o‘tkazuvchanlik 
21. Hozirgi vaqtda metall konstrksion materiallarning defektlarini sinflashning 
nechta asosiy usullari mavjud? 
A) 2; B) 3; C) 4; D) 5;
22. Kristall panjaradagi nuqtaviy defektlarning nechta asosiy ko‘rinishi mavjud? 
A) 2; B) 3; C) 4; D) 5; 
23. Kristall pajarada eng ko‘p uchraydigan nuqtaviy defektlardan hisoblangan, 
kristall panjaradagi bo‘sh tugunlar qanday ataladi? 
A) vakuumlar; B) vakansiyalar; C) donorlar; D) dislokatsiyalar; 
24. O‘zining asosiy muvozanat holatidan tugunlar orasidagi bo‘sh joyga siljigan 
metalla atomlari qanday nomlanadi? 
A) vakuumlangan; B) vakansiyalangan;
C) donorlangan; D) dislokatsiyalangan;

---

25. Vakansiyalarning hosil bo‘lishi atomlar dislokatsiyasi bilan bir vaqtda amalga 
oshishi natijasida hosil bo‘ladigan juft defektlar qanday nomlanadi? 
A) Tomas defektlari B) Faradey defektlari 
C) Frenkel defektlari D) Gibbs defektlari 
26. “Muvozanat holatidagi sistemaning (G
muv
) erkinlik darajalari soni (mavjud 
fazalar tarkibi va miqdorini buzmagan holda o‘zgartirish mumkin bo‘lgan 
sistemaga ta’sir etuvchi erkin o‘zgaruvchilar soni) uning komponentlari soni 
(K
kom
), fazalar miqdori (F) va o‘zgaruvchi parametrlar soni (P) bilan aniqlanadi, 
ya’ni G
muv 
= K
kom 
– F + P ” Bu qoidani qaysi olim yaratgan?
A) Tomas B) Faradey C) Frenkel D) Gibbs
27. Sistema holatning ehtimolligini miqdoran aniqlash imkonini beradigan kattalik 
qanday ataladi? 
A) entropiya B) entalpiya C) energiya D) ichki energiya 
28. Entropiyaning o‘zgarishi, izobar potensial
 
hamda entalpiyani o‘zaro bog‘lovchi 
tenglama quyidagi javoblarning qay birida keltirilgan?
A) 
∆G 
= 
∆H 
– 
T ∆S
B) A = P 
∆V
C) 
∆G
=
 
–
 RT lnK
D) 
∆G
=
 
–
 RT lnK 
– 
RT ln
a
O
2

29. Metallning oksidlanish jarayoni nechta asosiy bosqichda amalga oshadi? 
A) 5; B) 6; C) 7; D) 8; 
30. Fazalarning bo‘linish chegarasida modda konsentratsiyasining o‘zgarishiga 
.......... deyiladi. 
A) absorbsiya; B) desorbsiya; C) adsorbsiya; D) xemosorbsiya; 
31. Javoblarning qaysi birida adsorbsiyaning ikki ko‘rinishi to‘g‘ri yozilgan? 
A) absorbsiya va desorbsiya 
B) xemosorbsiya va absorbsiya 
C) fizikaviy va kimyoviy (xemosorbsiya)
D) desorbsiya va xemosorbsiya 
32. Adsorbsiyalanadigan modda va metall molekulalari ishtirokida boradigan 
kimyoviy reaksiya jarayoniga ............... deyiladi. 
A) absorbsiya; B) desorbsiya; C) adsorbsiya; D) xemosorbsiya;
33. Harorat T = const bo‘lganda qattiq jism sirtidagi barqarorlashgan adsorbat 
miqdori bilan konsentratsiya yoki R bosim (agar adsorbat gaz bo‘lsa) orasidagi 
funksional bog‘lanish adsorbsiya ................deyiladi.
A) izobara B) izoxorasi C) izoentropiyasi D) izotermasi

---

34. 
υ
ad 
= 
K
ad
R (1 – ϴ) ifodaga asosan adsorbsiya jarayonining tezligi 
υ
ad
gazning 
bosimi R ga va metall sirti bo‘sh qismining kattaligiga qanday bog‘langan? 
A) to‘g‘ri proporsional B) teskari proporsional 
C) kvadratik tarzda D) bog‘liq emas 
35. 
chizmada ko‘rsatilgan grafik qanday nomlanadi? 
A) Genri izotermasi 
B) Lengmyur izotermasi
C) Frenkel izotermasi 
D) Gibbs izotermasi 
36. Kinetika jarayonini o‘rganishda jarayonning tanlangan ko‘rsatkichi bilan vaqt 
orasidagi funksional bog‘lanishni ifodalovchi KO‘RSATKICh = 
f(τ) 
ramziy 
tenglama qanday nomlanadi? 
A) kinetik tenglama B) dinamik tenglama 
C) statik tenglama D) muvozanat tenglama 
37. Keltirilgan javoblarning qaysi biri plyoka o‘sishining chiziqli qonunini 
ifodalaydi? 
A)
 ∆G
=
 
–
 RT lnK;
B)
 ∆G 
= 
∆H
–
T ∆S;
C) 
υ
ad 
= 
K
ad
R (1–ϴ); D) 
h 
= 
K
1
 τ

38. Keltirilgan javoblarning qaysi biri plyoka o‘sishining parabolik qonunini 
ifodalaydi? 
A)
 h 
= 
K
1
 τ;
B)
 h
2
= 
K
2 
τ
C) 
υ
ad 
= 
K
ad
R (1–ϴ); D)
 ∆G 
= 
∆H
–
T ∆S;
 
39. Keltirilgan javoblarning qaysi biri plyoka o‘sishining umumiy, murakkab-
parabolik qonunini ifodalaydi?
 
A)
 h 
= 
K
1
 τ;
B)
 h
2
= 
K
2 
τ
C) K
1
h
2
+ K
2
h = K
1
K
2
 τ
.; D)
 ∆G 
= 
∆H
–
T ∆S;
40. 
 
Yuqori haroratlarda temir sirtida quyidagi oksidlarning qaysi biri hosil bo‘lishi 
mumkin?
A) temir chalaoksidi FeO; B) temir chalaoksid-oksidi Fe
3
O
4 
C) temir oksidi α – Fe
2
O
3
; D) javoblarning barchasi to‘g‘ri
41.
Temir chalaoksidi FeO
fanda qanday nom bilan yuritiladi? 
A) kalsit 
B) gematit 

---

C) magnetit 
D) vyustit
42. 
Temir chalaoksid-oksidi Fe
3
O
4
fanda qanday nom bilan yuritiladi? 
A) kalsit 
B) gematit 
C) magnetit
D) vyustit
43. 
Temir (III) oksidi
α – Fe
2
O
3 
fanda qanday nom bilan yuritiladi? 
A) kalsit 
B) gematit
C) magnetit 
D) vyustit
44. Temir oksidlari – FeO: Fe
3
O
4
: Fe
2
O
3 
qalinliklarining nisbati mos ravishda qaysi 
javobda to‘g‘ri keltirilgan?
A) 1000:100:10 B) 100:10:1 C) 1:10:100 D) 10:100:1000 
45. Xrom, aluminiy va kremniy mustahkam himoya oksid plyonkalarini hosil
qilishi sababli ularning qo‘shilishi temirning oksidlanishini ......... 
A) keskin kamaytiradi B) keskin oshiradi 
C) ta’sir qilmaydi D) o‘zgartirmaydi 
46. Vanadiy, volfram va molibden po‘latning yuqori haroratlarda
oksidlanishini .............. 
A) keskin kamaytiradi B) keskin oshiradi
C) ta’sir qilmaydi D) o‘zgartirmaydi 
47. Gaz korroziyasi jarayoniga harorat qanday ta’sir qiladi? 
A) korroziya tezligini kamaytiradi
B) korroziya tezligini oshiradi
C) korroziya tezligiga ta’sir qilmaydi 
D) korroziya tezligini o‘zgartirmaydi 
48. Yoqilg‘ilarning yonish jarayonida hosil bo‘ladigan besh valentli vanadiy
oksidi (V
2
O
5
) po‘latning osidlanish tezligiga qanday ta’sir qiladi?
A) kamaytiradi B) oshiradi
C) ta’sir qilmaydi D) o‘zgartirmaydi 
49. Hozirgi vaqtda issiqlikka chidamli legirlashning yetarlicha asoslangan
nechta nazariyasi mavjud? 
A) 5; B) 4; C) 3; D) 2; 

---

50. Issiqlikka chidamli legirlashning nechanchi nazariyasi 
yuqori himoyalovchi 
xossalarga ega bo‘lgan qo‘shaloq oksidlar hosil bo‘lishi haqidagi postulatlarga 
asoslangan?
A) birinchi; B) ikkinchi; C) uchinchi; D) to‘rtinchi; 
51. “
Metall sirtida asosiy metallning oksidlanishiga to‘sqinlik qiluvchi legirlovchi 
elementning himoyalovchi oksidi hosil bo‘ladi”.
Bu
 
issiqlikka chidamli 
legirlashning nechanchi nazariyasi? 
A) birinchi; B) ikkinchi; C) uchinchi; D) to‘rtinchi; 
52. “
Ozgina qo‘shilgan legirlovchi element oksidlanadi va asosiy metall oksidida 
erib, uning asosiy metall kristall panjarasidagi defektlarni kamaytiradi”
. 
Bu
 
issiqlikka chidamli legirlashning nechanchi nazariyasi? 
A) birinchi; B) ikkinchi; C) uchinchi; D) to‘rtinchi; 
53. Elektrokimyoviy korroziya yuz berishining asosiy sharti nimadan iborat? 
A) elektr o‘tkazuvchi muhitning bo‘lishi
B)