M tojiyev, I. Nigmatov

asosan 3 xil b o ‘ladi:
1. Quruqlik (tuproq, yer osti)ning holati o‘zgarishi bilan bog‘liq
vaziyatlar: 
halokatli k o ‘chkilar - foydali qazilmalarni qazish ch og‘ida
yer ostiga ishlov berilishi va insoning boshqa faoliyati natijasida yer
yuzasining o ‘pirilishi, siljishi;
tuproq va yer sanoati tufayli kelib chiqadigan toksikantlar bilan
ifloslanishi, 
o g ‘ir metallar, 
neft mahsulotlari, shuningdek, qishloq
x o ‘jaligi ishlab chiqarishida odamlarning so g ‘lig ‘i uchun x a v f soluvchi
konsentratsiyalarda 
qoilan ilad igan
pestitsidlar 
va 
boshqa 
zaharli
ximikatlar mavjudligi.
2. Atmosfera (havo mnhiti) tarkibi va xossalari o‘zgarishi bilan
b ogiiq bo‘lgan vaziyatlar:
Havo muhitining quyidagi ingridientlar bilan ekstremal yuqori
ifloslanishi:
- oltingugurtli oksid, azotli oksid, uglerodli oksid, dioksid, qurum,
chang va odamlar s o g i i g ‘iga x a v f soluvchi konsentratsiyalarda antropogen
tusdagi boshqa zararli moddalar;
- keng k o ia m d a kislotali hududlar hosil b o iis h i va ko‘p miqdorda
kislota chiqindilari y o g ‘ilishi;
- radiatsiyaning yuqori darajasi.
3. Gidrosfera holatining o'zgarishi 
bilan b o g iiq vaziyatlar:
74

---

Yer yuzasi va yer osti suvlarining sanoat hamda qishloq x o ‘jaligi
ishlab chiqarishi oqovalari;
neft mahsulotlari, odam lam ing zaharlanishiga olib kelgan yoki olib
kelishi mumkin b o ig a n tarkibiaa o g ‘ir metallar, har xil zaharli ximikatlar
mavjud chiqindilar va boshqa zararli moddalar bilan ekstremal yuqori
darajada ifloslanishi;