4-mavzu. Motiv va motivasiya va hissiyotning namoyon bo‘lishi. Reja

irodasizlik
deb ataladi. Qarorni bajarish jarayonidagi ixtiyoriy 
ish-harakatlardagi iroda kuchi o`zini tuta bilishda, jasurlik, sabot va matonat, chidam va toqatda 
namoyon bo`ladi. 
O`zini tuta bilish kishi xarakterining xislati bo`lib, asosan ichki irodaning namoyon 
bo`lishidan iborat. Bu xislat kishining o`z xulq-atvorini nazorat qila bilishda o`zini, o`z 
harakatlarini, nutqini qo`lga ola bilishida, shu sharoitda keraksiz yoki zararli deb qaraladigan 
harakatlardan o`zini tiya bilishida ifodalanadi. Xarakter shu xislatiga ega bo`lgan kishilar 
o`zlarini qo`lga ola biladilar. Ular o`zlarini tuta biladilar, ular uyushqoq kishilardir.
O`zini tuta bilmaslik irodaning kuchsizligini yaqqol ko`rsatuvchi belgidir. Odam o`zini 
qo`lga ola bilmaganda o`z mayllarini, ixtiyorsiz harakatlarini nazorat qila olmaganda g`ayri 
ixtiyoriy faollik ko`rinishlari reflekslar, instinktlar, tasodifan ko`ngildan kechadigan hislar, 
qo`rquv, hadik-shubha, gumon, g`azab, rashk, ichiqoralik, affektiv holatlar va shu kabilar kishi 
irodasini bo`g`ib qo`yadi. Bunday hollarda odam o`zini tiya olmay qoladi. 
O`zini tiya olmaslikning eng yomon ko`rinishi buzuqlikdir. Buzuqlik butunlay instinktlar 
va salbiy emotsiyalar ta`sirida bo`lish demakdir.

---

Jasurlik kishining omonligi va hayoti uchun havfli bo`lgan to`sqinliklarni bartaraf qilishda 
ko`rinadigan iroda kuchidir. Masalan, parashyutchi har gal o`zini samolyotdan tashlaganda 
jasurlik qiladi. Jasurlik o`zini tuta bilishga chambarchas bog`liq. Jasurlik bor joyda o`zini tuta 
bilishlik mavjud. Kishi o`zini tuta bilsa jasurlik qila oladi. Biron maqsadga yetishish yo`lida 
mutassil jasurlik ko`rsatish, dovyuraklik 
jasorat 
deyiladi.
Jasurlikning yo`qligi irodaning kuchsizligini ko`rsatadi. Buni qo`rqoqlik, 
nomardlik 
deb 
ataymiz. Irodasi kuchsiz bo`lgan bunday kishilar odatda qo`rqoq,