Transport vositalarida ishlatiladigan ekspluatatsion

2.4-rasm. 
Injektorli ta ’minlash tizimining sxemasi:
1 -Y o n ilg 'ib a k i, 2 -e le k trliy o n ilg 'in a so s i, 3 -yo n ilg ‘if ilt r i, 
4-taqsim lash quvuri, 5-bosim ro stla g ich i, 6-elektron boshqarish bloki, 
7-purkovchi fo rsu n ka, 8-yurgazib yu b o rish fo rsu n kasi, 9-salt ish lash n i 
ro stla sh v in ti, JO -drosel zaslo n kasi datchigi, 11-drossel zaslo n kasi, 
12-havo s a rfin i aniq lag ich.
Yonilg‘ining yonishida beriladigan havoning miqdori katta rol 
o‘ynaydi. Agar u yetarli bo‘lmasa, yonilg‘i sekin yonadi, harorat past 
bo'ladi, chala yonish mahsulotlari, ya’ni uglerod (Il)-oksidi, qurum va 
boshqalar hosil bo'ladi. Ish bajargan gazlar to‘q rangda, ba’zan qora 
rangda chiqadi.
2.5-rasm. Karbyuratorli dvigatelda yonish jarayoni.

---

Havoga chiqarilgan uglerod oksidining miqdori 250-500 mg/m
3
gacha yetadi va 4 oy mobaynida saqlanib qoladi. Avtomobillar 
chiqaradigan gazlaming tarkibiy qismi inson organizmiga halokatli 
ta’sir ko‘rsatadi, azot oksidi esa fotokimyoviy smog hosil bo‘lishiga 
sabab bo‘ladi.
Avtotransport chiqindilari tarkibiga kirivchilarning eng katta 
hissasini uglerod oksidi, azot birikmalari, uglevodorodlar va qurum 
tashkil qiladi (uglerod oksidi 87-98%, uglevodorodlar 82-96%, azot 
oksidlari 19-73%). Shuni ham qayd qilish kerakki, avtomobillar chi- 
qargan gazlar tarkibidagi is gazlari (CO), azot oksidlari (N02), ugle­
vodorodlar bilan bir qatorda juda zaharli bo‘lgan qo‘rg‘oshin mod- 
dasini ham chiqaradi.
Avtom obillar chiqaradigan eazlarning tarkibiy qismi 
______________
(1000 litrga, kg)__________________
Chiqindi gazlar tarkibi
Yonilgi turi
benzinli yoqilg‘i
dizel yoqilg‘isi
Is gazi
27
7,4
Uglevodorodlar
24
16,4
Azot oksidi
13,5
26,4
Aldegidlar
0,5