J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

lovlarini o ‘rnatishi m um kin emas. X V F a ’zosi bo‘lgan jahondagi
ko‘plab mamlakatlar (hozirgi kunda 150 dan ortiq mamlakatlar)
X V F n in g 8-kelishuv moddasini qabul qilishgan. 0 ‘zbekiston esa,
mazkur m oddani 2003-yilda o ‘zida q o ila s h bo‘yicha majburiyat
olgan, ya’ni qabul qilgan.
Joriy 
o ‘tkazmalarga 
turli 
ko'rinishdagi 
bir 
tom onlam a
o ‘tkazmalar, shuningdek, qaytarmaslik sharti bilan beriladigan
m ablag‘lar, to‘lovlar ham qo‘shiladi. Ularni ikki ko‘rinishga
b o ‘lish m um kin, ya’ni davlat operatsiyalari va shaxsiy maqsad-
lar uchun bir tom onlam a o'tkazmalar. Davlat operatsiyalari bilan
b o g ‘liq bir tom onlam a o ‘tkazmalarga bir m amlakatning boshqa
bir mamlakatga iqtisodiy yordam tariqasida bergan subsidiyasi
yoki beg‘araz yordami, xalqaro tashkilotlarning to ‘lovi, moliyaviy
grantlari, foizsiz ajratmalari va h.k. lar kiradi. Shaxsiy maqsad-
larda foydalaniladigan operatsiyalar xorijdagi ishchilarning, mu-
taxassislarning, qarindoshlarning o cz vataniga, oilasiga shaxsiy
ehtiyoj yoki boshqa turli maqsadlar uchun yuborgan mablag'lari
bilan bog‘liq faoliyatni o ‘z ichiga oladi.
Kapital va moliyaviy vositalar bilan operatsiyalar hisobi. To‘lov
balansining ikkinchi b o ‘limi kapital va moliyaviy vositalar bilan
operatsiyalar hisobini o ‘zida aks ettirib, u turli shakldagi inves-
253

---

tilsiyalarning xalqaro harakatini, xususan aktivlarni sotishdan,
masalan, mahalliy aksiyalarni, obligatsiyalarni, ko‘chm as mulk
va kornpaniyalarni chet elga sotishdan olingan daromadlar, shu-
ningdek, chet eldan rezidcntlaming aktivlarini sotib olish uchun