Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

“Судьяни муайян ишнинг муҳокамасидан 
четлаштиришга, унинг ваколатларини бекор қилишга 
ёки тўхтатиб туришга, бошқа лавозимга ўтказишга 
фақат қонунда белгиланган тартибда ва асосларга кўра 
йўл қўйилади. Суднинг қайта ташкил этилиши ёки 
тугатилиши судьяни лавозимидан озод этиш учун асос 
бўлиб хизмат қилиши мумкин эмас”
. 
Конституцияга киритилаётган янги нормаларнинг мазмун-
моҳияти ва аҳамияти шундан иборатки:
биринчидан
, судьяни муайян ишнинг муҳокамасидан чет-
лаштиришга, унинг ваколатларини бекор қилишга ёки тўхтатиб 
туришга фақатгина қонунда белгиланган тартиб ва асосларга 
кўра йўл қўйилади. Бу дегани, судья ўзи олиб бораётган бирон- 
бир ишни кўриш даврида ушбу ишдан четлаштирилишига йўл 
қўйилмайди. Масалан, судья ёки судьялар таркиби бир жиноят 
ишини бошидан охиригача кўриб чиқиб, ҳукм чиқаргунига 
қадар ушбу жиноят ишини кўриб чиқиш ваколати улардан олиб 
қўйилмайди;
иккинчидан
, судьяни бошқа лавозимга ўтказишга 
фақатгина қонунда белгиланган тартиб ва асосларга кўра йўл 
қўйилади;
учинчидан
, судьяни лавозимидан озод этиш учун асос 
сифатида суднинг қайта ташкил этилиши ёки тугатилиши сабаб 
бўла олмайди. 
Дарҳақиқат, мазкур нормани киритишга зарурият ҳам шун-
дан иборатки, аввало судьяларнинг мустақиллиги ва уларнинг 
дахлсизлиги конституциявий даражада мустаҳкамланади, 

---

155
судьянинг ваколатлари қонунда белгиланган тартибдан ҳамда 
асослардан бошқача тарзда тугатилиши ёки тўхтатиб турилиши 
мумкин эмаслиги кафолатланади. 
Бундай 
қоидалар 
Испания, 
Италия, 
Хорватия, 
Португалия, Греция
конституцияларида ҳам ўз ифодасини 
топган.
Мазкур қоиданинг Конституцияда белгиланиши, энг аввало, 
судьянинг мустақиллигини, судларда иш кўришда холислигини 
таъминлашга, хусусан, муайян ишни бошидан охиригача турли 
аралашув ва тазйиқларсиз бир судья томонидан кўриб чиқиб, 
қарор қабул қилиш имкониятини яратади.