16- маъруза: Маълумотлар ва ахборотларни тикланиши ва барқарорлиги

---

16-
маъруза: Маълумотлар ва ахборотларни тикланиши ва барқарорлиги 
Захира нусхалаш ва тиклаш, классификация, қўлланилиши, захира 
нусхалашни оптималлаштириш, захира нусхалаш воситалари. 
Захира нусхалаш 
Ҳозирги кунда маълумотларни йўқолиши ташкилотлар учун асосий 
хавфсизлик муаммолардан биридир. Маълумотни йўқолиши натижасида 
ташкилот катта зарар кўриши мумкин. Шунинг учун ташкилотдан давомий 
равишда муҳим бўлган маълумотлар захира нусхалаб борилиши шарт. 
Маълумотларни захира нусхалаш бу – муҳим бўлган ахборот нусхалаш 
ёки сақлаш жараёни бўлиб, бу маълумот йўқолган вақтда қайта тиклаш 
имкониятини беради. Маълумотларни захира нусхалаш асосан қуйидаги икки 
мақсадда фойдаланилади: 
1. Зарар етказилгандан кейин тизимни нормал иш ҳолатига қайтариш 
учун. 
2. 
Тизимда сақланувчи муҳим маълумотни йўқолишидан сўнг уни қайта 
тиклаш учун. 
Ташкилотларда маълумот йўқолиши молиявий, мижозларга алоқадор ва 
ташкилотга алоқадор ҳолда таъсир қилиши мумкин. Шахсий компьютерда эса 
шахсий файлларни, расмларни ва бошқа қимматли ахборотни йўқолишига 
сабабчи бўлади. 
Маълумотларни йўқолишига қуйидагилар сабабчи бўлиши мумкин: 
- 
Инсон хатоси: қасддан ёки тасодифий маълумотни ўчириб юборилиши, 
маълумотларни сақлаш воситасини тўғри жойлаштирилмагани ёки 
маълумотлар базасини хатолик билан бошқарилганлиги. 
- 
Ғаразли ҳатти ҳаракатлар: ташкилотдаги муҳим маълумотларни 
модификацияланиши ёки ўғирланиши. 
- 
Табий сабаблар: қувват ўчиши, дастурий таъминот тўсатдан ўзгариши 
ёки қурилмани тўсатдан зарарланиши. 
- 
Табий офатлар: зилзила, ёнғин ва ҳак. 

---

Ташкилотда ёки шахсий компьютерда маълумотларни захира нусхалаш 
қуйидаги имкониятларни тақдим этади: 
- 
Муҳим бўлган маълумотлардан йўқолган ва зарарланган тақдирда ҳам 
фойдаланилиш мумкинлиги. 
- 
Захира нусхалаш ташкилотларни ўз вазифасини йўқотишидан 
ҳимоялайди. Маълумотларини ихтиёрий вақтда тиклаш имкониятини 
беради. 
- 
Маълумотларни тиклаш ташкилотдаги йўқолган маълумотларни тиклаш 
имкониятини беради.