Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари шаҳарсозлик

 
Хизмат кўрсатиш 
муассасалари ва 
корхоналари 
Аҳолига хизмат кўрсатувчи гуруҳнинг солиштирма оғирлиги, 
аҳоли жойлари гуруҳлари бўйича, % 
шаҳарлар 
Шаҳар 
туридаги 
посёлкалар 
(7 минг 
кишигача) 
Қишлоқ 
аҳоли 
пунктлари 
улкан йирик катта 
ўрта 
кичик 
Болаларнинг 
мактабгача 
муассасалари
2,1-2,3 2,1-2,3 2,2-2,4 
2,2-
2,4 
2,2-2,6 
2,5-2,9 
2,5-2,9 
Умумтаълим 
мактаблари ва 
мактабдан 
ташқари болалар 
муассасалари 
3,5-3,8 3,5-3,8 3,6-3,9 
3,7-
4,0 
3,8-4,1 
3,8-4,4 
3,84,4 
Маданий ва санъат 
муассасалари 
1,9 
1,6 
1,3 
1,0 
1,0 
0,5 
0,9 
Соғлиқни сақлаш 
муассасалари 
3,5 
3,3 
3,2 
3,0 
2,8 
1,8-2,1 
1,9 
Физкультура ва 
спорт 
муассасалари 
0,3 
0,3 
0,3 
0,2 
0,2 
0,2 
0,2 
Савдо 
корхоналари 
3,8 
3,6 
3,4 
3,3 
3,2 
2,0 
2,1 
Умумий 
овқатланиш 
корхоналари 
1,3 
1,2 
1,2 
1,0 
1,0 
1,0 
1,0 
Бошқарма ва 
молиявий 
ташкилотлар ва 
муассасалар 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,6 
0,4 
Алоқа 
корхоналари 
0,8 
0,7 
0,6 
0,5 
0,4 
0,4 
0,4 
Маиший хизмат 
корхоналари 
2,3 
2,3 
2,3 
2,3 
2,0-2,2 
1,8-2, 
1,6 
Коммунал 
хўжалик 
муассасалари: 
шаҳар транспорти
1,3 
1,2 
1,0 
0,7 
0,4-0,5 
0,2 
0,1 
инженер-техник 
хизматлари
1,3 
1,3 
1,4 
1,5 
1,5 
1,5 
1,5 
яшаш-
фойдаланиш 
хизматлари
0,5 
0,5 
0,5 
0,5 
0,3 
0,3 
0,2 
бошқалар 
0,4 
0,4 
0,5 
0,6 
0,7 
0,9 
0,9 
Жами 
23,5-
24,0 
22,5-
23,0 
21,5-
22,5 
20,0-
21,5 
19-20 
17,5-19,0 
17,5-18,5 

---

ШНК 2.07.01-03 161-бет 
1.7. Шаҳарни ташкил қилувчи 
гуруҳнинг абсолют чекланмаган 
миқдори тегишли халқ хужалиги 
соҳалари 
объектларининг 
янги 
қурилиш лойиҳаси ёки мавжуд-
ларини қайта тиклаш буйича кела-
жак режалари ва лойиҳавий маълу-
мотлари асосида шаҳарни ташкил 
қилувчи саноат корхоналар, муас-
сасалар ва ташкилотларда ишлай-
диганларнинг умумий сони йиғин-
диси сифатида аниқланади. 
1.8. Аҳоли пунктлари аҳоли-
сининг умумий миқдорини ҳисоб-
лашда санатория-курорт муассаса-
ларида дам олувчилар сони, шу 
билан бирга ташкил этилмаган дам 
олувчиларнинг 
нисбатан 
турғун 
контингенти 
қўшимча 
равишда 
ҳисобга олиш лозим. 
1.9. Қайта тикланадиган шаҳар-
лар, шаҳар туридаги посёлкалар ва 
қишлоқ аҳоли пунктларининг лойи-
ҳавий аҳоли сони қуйидаги формула 
бўйича аниқланади:
Ах 100 
Н = ---------------- 
Т - а - в 
Бу ерда: 
А - шаҳар 
ташкил 
қилувчи 
ходимларнинг абсолют сонини бил-
диради; 
Т - банд аҳоли сони, % аҳоли-
нинг умумий сонидан олинади; 
а – ишлаб чиқаришдан ажралган 
ҳолда ўқийдиган, 16 ёшдан катта 
бўлган ўқувчи ва талабалар сони, % 
аҳолининг умумий сонидан олинади; 
в - аҳолининг хизмат кўрса-
тувчи гуруҳи сони, % аҳолининг 
умумий сонидан олинади. 
1.10. Шаҳар ташкил қилувчи 
гуруҳнинг абсолют сони миқдорини 
аниқлашда туманни режалашти-
ришнинг схемалари ва лойиҳала-
рининг 
маълумотлари, 
аҳоли 
пунктининг жойлаштириш тизими-
даги ўрни ва аҳамияти, шаҳар атрофи 
ва бошқа аҳоли пункт-ларидан ишга 
келаётганлар ҳамда шаҳар атрофи ва 
бошқа аҳоли пунктларига ишга 
кетаётган меҳнат-кашларни ҳисобга 
олиш зарур. 
1.11. Меҳнат 
ресурсларининг 
баланси шакли 2-жадвалда келти-
рилган. 
2-жадвал 
Гуруҳлар
%, жами аҳоли сон миқдоридан 
Ҳозирги 
кундаги ҳолати 
Биринчи навбат 
Ҳисоб муддати 
Меҳнат ресурслари: 
меҳнатга лаёқатли ёшдаги 
аҳоли 
ишлайдиган ўсмирлар 
ишлайдиган нафақахўрлар 
Жами 
Ишламайдиган аҳоли: 
шахсий ва уй хўжалигида банд 
шахслар ҳамда кўп болали 
оналар 
меҳнатга лаёқатли ёшдаги 
ишламайдиган ногиронлар ва 
имтиёзга эга пенсионерлар 
Жами: 

---

ШНК 2.07.01-03 162-бет 
2-жадвалнинг давоми 
Гуруҳлар
%, жами аҳоли сон миқдоридан 
Ҳозирги 
кундаги ҳолати 
Биринчи навбат 
Ҳисоб муддати 
Банд аҳоли: ҳаммаси, шу 
жумладан: 
Ишлаб чиқаришдан ажралган 
ҳолда ўқийдиган, 16 ёшдан 
катта ўқувчилар ва талабалар 
Хизмат кўрсатиш 
муассасалари ва корхоналари 
меҳнаткашлари 
Шаҳар ташкил қилувчи аҳоли 
гуруҳи меҳнаткашлари 
Изоҳ: Ҳозирги кундаги бандлик кўрсатгичлари ҳисобот маълумотлари бўйича 
аниқланади. 
1.12. 3-жадвалда аҳоли сони миқдорини ҳисоблашнинг ва шаҳар ташкил 
қилувчи гуруҳ таркибини аниқлашнинг шакли келтирилган.