M. L. Tursunxodjayev Tashkent davlat texnika universiteli

Komplekslilik prinsipi
logistika modellarda barcha elem entlar 
o ‘zi va tashqi muh.it bilan o ‘zaro aloqasini, bir-biriga o ‘tkazadigan 
ta ’sirini m uqarrar ravishda ko‘rsatib turishida aks etadi.
4.2. Taqsimot logistikasining sohalarda qo‘llanilishi
va o ‘zaro hamkorligi
Taqsimot logistikasi faoliyatini aniqlashda ikki vo‘l mavjud. 
Birinchisi, yetkazib beruvchi om bordan tayyor mahsulotni jo ‘na- 
tish operatsiyalar kompleksini o ‘z ichiga oladi. Ikkinchisi, ancha 
keng qamrovga ega vazifalar. Taqsim ot logistikasi butun moddiy 
mahsulot aylanishini — m ahsulot o ‘qim liniyasidan tushishidan 
boshlab iste’molchining omboriga tushgungacha b o ig an jarayon-
62

---

larni amalga oshiradi. Bunda taqsim lash vazifalari m ikro- va 
makrologistika darajasida hal etilishi hisobga olinishi kerak.
Miki'ologistika darajasida quyidagi vazifalar hal etiladi:
• sotish jarayonini rejalashtirish;
• m ahsulotni o ‘rash usulini tanlash, un i butlash va kon- 
servalash;
• m ahsulotni yuklashni tashkil etish;
• m ahsulotni iste’mol etiladigan joyga tam sportda tashilishini 
nazorat qilish ham da m ahsulotni iste’molchiga yetkazish;
• sotuvdan keyingi xizmatlarni tashkil etish.
T aqsim ot logistikasining m akro darajasida h al etiladigan 
vazifalari quyidagilardan iborat:
• moddiy oqimlarni taqsimlash chizmasini tanlash;
• taqsimlash vositalarini shakllantirish;
• taqsimlash markazlarini joylashtirish.
Logistika tizimlarining xususiyatlarini o ‘rganishda bu tizim- 
lami boshqarish va (yoki) optimallashtirish uchun m odellardan 
foydalanishadi.
U ni sun’iy m odel va turli vositalar yordamida (so‘z, gratlka, 
logika bilan ta ’riflab) o'rganib, haqiqiy analog sifatida ta ’riflash 
m um kin.
H ar qanday model keng qamrovli bo‘lishi m um kin emas, u 
aniq m uam m oni yechishga yo‘naltirilgan bo‘lishi kerak, belgilangan 
paytga qaror qabul qilishni ta ’minlashi zarur, chunki kechikib 
qabul qilingan qaror xato yoki um um an keraksiz b o ‘lishi mumkin. 
Odatda, so‘z orqah ifodalangan va m atem atik iqtisodiy modellar 
ajratiladi. M atem atik m odellarning afzalligi aniqligi, tekshirish 
m um kin bo ‘lganligi va hokazolarda ko‘rinadi. So‘z orqali ifoda 
etiladigan model modelning um um an mavjud bo‘Imaganidan yoki 
bo‘lmasa reallikni soxtalashtiruvchi m atem atik m odeldan foydala- 
nishdan ko‘ra afzalroqdur.
Logistik model deganda o"zining o ‘rindoshi sifatida foydalanila- 
digan mavhum yoki moddiy bo'lgan logistik jarayon yoki logistik 
Uzimning h ar qanday shakli tushuniladi (4.1-rasm).
Bu yerda:
1) xaridor talabini o ‘rganish;