Ushbu dastur 310 000 Muhandislik ishi

 ISh VAQTIDAGI XAVFSIZLIK TALABLARI 
9. Ish davomida tokar-karuselchi quyidagilarga majbur: 
9.1. barcha ishlarni texnologik yo'riqnomaga va texnologik kartaga muvofiq bajarish; 
9.2. ish vaqtida faqatgina usta topshirgan ishni bajarishi, chalg'imaslik va boshqalarni 
chalg'itmaslik; 
9.3. "Stanok yo'riqnomasida" keltirilgan stanokka xizmat ko'rsatish va qarov bo'yicha 
ko'rsatmalarni, xamda stanokda mavjud ogahlantiruvchi jadvallar talablarini bajarish; 
9.4. o'lchami va massasidan qat'iy nazar detalni stanokka ishonchli va mustahkam 
maxkamlash; 
9.5. kesish asbobini o'rnatish va yechib olishni stanok batamom tuxtatilgandan sung 
bajarish; 
9.6. detallarga ishlov berishda ushbu detal operasion kartasida ko'rsatilgan kesish 
rejimlarini qo'llash; 
9.7. ishchi yuzasi yeylangan siquvchi kulachoklardan foydalanmaslik; 
9.8. ish vaqtida polga moy va suyuqliklarning sachrashini oldini olish va 
sachrashidan saklanish uchun ximoya qalqonlari o'rnatish; 
9.9. tasmasimon qirindi xosil qiluvchi qovushqoq metallarga ishlov berishda maxsus 
qurilmali keskichlardan foydalanish (qirindi sindirgichli); 
9.10. detalni mahkamlashda maxsus tagliklardan (podkladki) foydalanish, nosoz 
planka va kubarlardan foydalanmaslik; 
9.11. detallarni o'rnatish va mahkamlash uchun mumkin qadar kam sonli planka va 
kubarlar va hokazolardan foydalanish; 
9.12. bir nechta kubarlarni ustma-ust o'rnatishda ularning mustaxkam o'rnashganiga 
ishonch hosil qilish; 
9.13. mahkamlashda texnologik kartalarga muvofiq boltlardan foydalanish; 
9.14. gayka kalitlarini gayka va bolt kallagi o'lchamlariga mos ravishda tanlash; 
9.15. detalning to'g'ri o'rnatilganligini reysmus yoki indikator yordamida tekshiriladi; 
9.16. stanokka detalni o'rnatish va rostlashda detalni havfsiz domkratlar yoki ponalar 
yordamida to'g'irlash lozim, buning uchun lomlardan yoki tasodifiy metall 
tayoqchalardan foydalanish ta'qiqlanadi; 
9.17. detalni stanokdan yechib olgandan so'ng, barcha mahkamlash detallari yechilib 
belgilangan joyga olib qo'yiladi; 
9.18. dastlabki sinov qirindisi yo'nilgandan so'ng surish xarakati to'xtatilib kesish 
asbobi boshlang'ich holatga keltirilib, planshayba xarakati to'xtatiladi va shundan 
so'ng nazorat o'lchovi amalga oshiriladi. 
10. Ishlov berilayotgan detal gabarit o'lchamlari va massasi stanok pasportidagi 
ma'lumotlarga muvofiq bo'lish shart. 
11. Og'ir detal va moslamalarni (massasi 16 kg dan yuqori) faqatgina ko'tarish 
mexanizmlari yordamida o'rnatish va yechib olish zarur. 

---

12. Agar stanokning metall qismlarida kuchlanish (tok xis qilinsa) sezilsa, 
elektrodvigatel ikki fazda ishlaganda (g'uvillasa), zaminlash simi uzilgan xollarda 
stanok ishdan to'xtatilib, darhol elektr jihozlar nosozligi haqida ustaga xabar beriladi. 
13. Agar pol sirg'anchiq bo'lsa (yog' yoki emulsiya to'kilgan) unga taxta qirindisi yoki 
qum sepishni talab qilish yoki o'zi shu ishni bajarishi lozim. 
14. Ishlov berilayotgan detalda vibrasiya(titrash) hosil bo'lganida stanok ishini 
to'xtatib, vibrasiyani bartaraf qilish choralarini ko'rish, keskich va detal 
mahkamlanganligini tekshirish va ular ostiga xar xil metall bo'laklarini qo'ymaslik, 
keskich maydoniga teng tagliklardan foydalanish kerak. 
14.1. keskichlarni mumkin qadar kichik quloch (vilet) bilan maxkamlash lozim; 
14.2. qisqa keskichlarni tegishli opravkalarsiz charxlamaslik; 
15. Kesish asbobini planshayba yoki opravkaga yaqinlashtirishda ehtiyotkorlik 
qilish keskichning surish xarakati xaddan tashqari chuqurlashishiga yul qo'ymaslik 
kerak. 
16. Qo'yidagi operasiyalarni bajarishda revolver kallagi va yon keskich tutkichni 
havfsiz masofaga olib borish lozim: 
-tozalash, o'lchash va detalni almashtirish. 
17. Stanokni va stanokning ishga tushirish qurilmalarini ta'mirlashda "ULAMANG, 
ODAMLAR IShLAYaPDI!" ogohlantiruvchi plakat osilishi shart. 
18. Ish davomida oyoq ostiga qo'yiladigan yog'och panjaradan foydalanish va yaroqli 
xolatda tutish lozim. 
19. Detalni stanokka o'rnatishdan avval asos yuzalarini va stanok maxkamlash 
qurilmalarini cho'tka, mato parchasi yoki tozalash materiali bilan artish lozim. 
20. Kesish asbobining sinishi oqibatida jarohatlanishini oldini olish uchun 
qo'yidagilarni bajarish lozim: 
20.1. avval planshayba xarakatini, kiyinchalik surish xarakatini ishga tushirish, bunda 
ishlov berilayotgan detalni keskich bilan to'qnashgunga qadar aylanma xarakatga 
keltirish, keskichni ravon, zarbsiz yaqinlashtirish; 
20.2. stanokni o'chirishdan avval surish xarakati to'xtatiladi, kesish asbobi detaldan 
uzoqlashtirilib, shundan so'ng planshayba xarakati to'xtatiladi. 
21. Qo'yidagi xollarda stanokni to'xtatib, elektrodvigatelni o'chirish lozim: 
21.1. qisqa muddatga stanok oldidan uzoqlashganda (agar ikkita yoki undan ko'p 
stanoklarga xizmat ko'rsatish topshirilmagan bo'lsa); 
21.2. elektr energiyasining uzatilishi vaqtinchalik uzilganda; 
21.3. stanokni yig'ishtirishda, moylashda va tozalashda; 
21.4. jixozda nosozlik aniqlanganda; 
21.5. boltlarni, gaykalarni va boshqa mahkamlash detallarini tortishda; 
21.6. detalni o'rnatishda, o'lchashda va yechishda; 
21.7. keskichning kesuvchi qirrasini tozalashda yoki tekshirishda; 
21.8. stanok shkivlaridagi tasmalarni almashtirishda. 
22. Tokar-karuselchiga quyidagilar taqiqlanadi: 
22.1. detalni stanokka o'rnatishda stanok va detal oralig'ida turish; 
22.2. plnshaybaga asboblarni va boshqa predmetlarni qo'yish; 
22.3. har xil qo'lqoplarda hamda bintlangan barmoqlar bilan rezina barmoq-g'ilofsiz 
(napalchniksiz) ishlash; 

---

22.4. nosoz va zaruriy tusiqlari bo'lmagan stanoklarda ishlash; 
22.5. ishlov berilayotgan yuzani, xamda o'zi va o'zgalarni shlangda hovo oqimi bilan 
tozalash; 
22.6. texnologik jarayonda ko'rsatilgan kesish rejimlarini usta bilan kelishmasdan 
o'zgartirish;
22.7. ish va o'tish joylarini ivirsitish va tirband qilib yuborish; 
22.8. ish joyiga usta ruxsatisiz ishga aloqasiz kishilarni yo'latmaslik; 
22.9. o'z stanogini boshqa ishchiga topshirish; 
22.10. ishlayotgan vaqtda stanokka suyanish va boshqalarga yo'l qo'yib berish; 
22.11. almashitiriluvchi shesternyalarni to'sib turuvchi kojuxlarsiz ishlash; 
22.12. kalit chiqib ketishidan ehtiyot bo'lish, uni gaykaga to'g'ri qo'yish va 
siltamasdan gaykani tortish kerak; 
22.13. ishlayotgan stanok ustidan biror narsani (predmetni) uzatish yoki olish, boltlar, 
gaykalar va stanokning boshqa birlashtirish detallarini xaddan oshiq tortish; 
22.14. metall qirindisini ishlov berilayotgan buyum yoki keskichga o'ralishidan 
ehtiyot bo'lish, qirindini o'ziga yo'naltirmaslik, qirindi sindirgichlardan foydalanish 
lozim; 
22.15. stanokni qirindilarni qo'lda yoki asbob bilan tozalash, shu ish uchun maxsus 
ilgakchalardan foydalanish lozim; 
22.16. ish joyini va stanokni qirindilardan o'z vaqtida tozalanishini kuzatish lozim; 
22.17. kesuvchi asbobni nam latta yoki cho'tkalar bilan sovutish; 
22.18. kran yordamida tutib turilgan detalga ishlov berish. 
23. Asbobni charxlash, shilish-jilvirlash stanogida chaxlashda tokar karuselchi 
quyidagilarga majbur: 
23.1.jilvir toshning yaroqliligini tekshirish (o'yiq, singan va yorilgan joyi bo'lmasligi 
shart); 
23.2.stanok ishini salt yurishda bir minut davomida tekshirish va shu bilan birga 
ishlayotgan jilvir toshdan chetroqda turishi; 
23.3. changtutkich qurilmasining chang surishi qo'shilishi yoki qo'shilmasligini 
tekshirish (u stanok qo'shilishi bilan birlashtirilgan bo'lishi shart); 
23.4. qo'ltirak (podruchnik) to'g'ri o'rnatilganligini tekshirish, qo'ltirak bilan jilvir 
charxtosh orasidagi masofani (zazor) 3 mm dan oshmasligi shart. Bundan tashqari 
qo'ltirak ishlov berilayotgan detalni joylashtirish uchun yetarlicha yuzaga ega bo'lishi 
va uni shunday o'rnatilishi lozimki detalning jilvir tosh bilan teguvchi yuqori nuqtasi 
jilvir tosh markazidan yoki undan 10mm dan oshmagan balandlikdan o'tuvchi 
gorizontal tekislikda bo'lishi shart; 
23.5. himoya ekrani yoki hamma boltlari mahkamlangan orqa kojuxning yon 
devorlari bo'lmagan xolatlarda ishga kirishmastlik; 
23.6. jilvir tosh aylanish tekisligiga nisbatan yon tarafda turishi; 
23.7. ishlov berilayotgan detalni jilvir toshga siltashlarsiz, zarblarsiz, shiddatli 
bosimsiz ravon yunaltirish; 
23.8. jilvir toshning yon (tores) yuzasi bilan detalga ishlov bermaslik (bu kabi ishlar 
maxsus stanoklarda bajariladi); 
23.9. asbob yoki detalni charxlashda ularni qo'ltirak bilan jilvir tosh orasida qisilib 
qolmasligi uchun qo'lda ishonchli tutish kerak; 

---

23.10. jilvir tosh yoylanishiga qarab uni markazga nisbatan balandligini xamda 
qultirak va jilvirtosh oralig'ini (zazor) rostlash; 
23.11. jilvir tosh tepishida va stanok titragan (vibrasiya) xollarda ishlamaslik; 
23.12. aylanayotgan jilvir toshni yot predmetlarni bosish bilan to'xtatmaslik; 
23.13. himoya ekranini ulab-uzgich blokirovkasini uzib qo'yish va usiz ishlash.