2021 development issues of innovative economy in the agricultural sector

44 
2 
Маркетинг 
инновациялар
 
36 
51 
62 
42 
128 
256 
3 
Ташкилий 
инновациялар
 
46 
39 
38 
34 
13 
-72 
Республикамиз миқиёсида корхоналар томонидан 2019 йилда илмий
-
тадқиқот ва тажриба
-
конструкторлик ишлари билан шуғулланувчи ташкилотлар томонидан бажарилган илмий техник 
ишлари ҳажми
853 миллиард 404 миллион сўмни ташкил этди,
2015 йилга қараганда 151.1% га 
ошган ва ўтган 5 йилликда барқарор ўсиш тенденцияси мавжуд (2
-
жадвалга қаранг
). 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

158 
 
 
“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE 
AGRICULTURAL SECTOR”
 
International scientific-practical conference on March 25-26, 2021. 
Web: 
http://conference.sbtsue.uz/uz
 
2-
жадвал
 
Ҳудудлар кесимида илмий
-
тадқиқот ва тажриба
-
конструкторлик ишлари билан 
шуғулланувчи ташкилотлар томонидан бажарилган илмий техник ишлари ҳажми 
[2]
 
№
 
Ҳудудлар
 
Йиллар (млн. сўм)
 
2015 
2016 
2017 
2018 
2019 
2019 йил 
2015 йилга 
нисбатан 
ўсиш %да
 
1 
Қорақалпоғистон 
Республикаси
5994.8 
9470.7 
8190.5 
8261.4 
10531.6 
75.7 
2 
Андижон
4150.1 
5030.6 
5542.5 
6236.4 
3429.4 
-17.4 
3 
Бухоро
7450.8 
8679.3 
11459.4 
12744.2 
14344.1 
92.5 
4 
Жиззах
1527.6 
2010.7 
2158.7 
1014.8 
5046.9 
230.4 
5 
Қашқадарё
2267.9 
3878.6 
4738.1 
4143.2 
12849.5 
466.6 
6 
Навоий
13902.7 
20924.6 
15387.9 
29842.0 
64217.7 
361.9 
7 
Наманган
1665.8 
5577.4 
3805.7 
2159.1 
12387.7 
643.6 
8 
Самарқанд
7766.8 
10752.9 
11154.0 
10465.4 
16846.9 
116.9 
9 
Сурхондарё
1843.6 
2176.6 
2816.3 
4289.1 
36211.3 
1864.2 
10 
Сирдарё
1116.6 
1020.0 
949.1 
669.3 
960.3 
-14.0 
11 
Тошкент
24667.9 
31543.2 
55843.1 
52965.3 
70080.6 
184.1 
12 
Фарғона
33149.4 
40747.3 
37543.2 
69722.3 
19734.7 
-40.5 
13 
Хоразм
1776.5 
2605.7 
3246.9 
3367.2 
4933.1 
177.7 
14 
Тошкент шаҳри
232576.5 
281705.3 
287070.1 
474158.4 
581830.6 
150.2 
15 
Республика 
бўйича
 
339857 
426122.9 
449905.5 
680038.1 
853404.4 
151.1 
Тадқиқот давомида инновацион ҳисоботларнинг сифатига молиялаштириш манбаи ҳам 
таъсир қилишини аниқладик: агар инновацияларни ишлаб чиқиш ва ривожлантириш бюджет 
маблағлари ёки инвесторнинг маблағлари ҳисобидан амалга оширилган бўлса, унда инновацион 
ҳисобот фаолият амалга оширилганидан кўра тўлиқроқ ва ишончли
, 
ўз маблағлари ҳисобидан 
амалга оширилганда инновацион маҳсулотларнинг моҳиятини тушунмаслик (уларнинг 
такомиллаштирилган, ўзгартирилган маҳсулотлардан фарқлари) туфайли бухгалтерлар 
жўнатилган инновацион маҳсулот ҳажмини, айрим ҳолларда инновацион маҳсулотлар ишлаб 
чиқаришда (масалан, ноёб технологик) ускуналар, ўлчов асбоблари, хавфсизлик тизимлари)
аниқлаш қийинлашади.
Ҳозирда 
корхоналарни 
бухгалтерия 
ҳисоби 
жараёнида 
инновацион 
фаолият 
операцияларини акс эттириш бўйича методология ишлаб чиқилмаган. Бу янгилик яратиш жараёни 
учун ҳам, уларни
сотиб олиш учун ҳам амал қилади. Бухгалтерия маълумотлар базасини 
тайёрлашнинг асосий муаммоли масалалари 
- 
бу янгиликларнинг бошланғич қиймати, ҳар хил 
турдаги янгиликларни рўйхатдан ўтказиш тартиб
-
қоидалари, шунингдек, бухгалтерия ҳисоби ва 
бошқарув ҳисобида ўзаро боғлиқ масалаларни акс эттиришдир
. 
Шунинг учун турли мулк 
шаклидаги корхоналар олдида инновацион фаолиятни бухгалтерия ва аналитик қўллаб
-
қувватлаш 
вазифаси туради. Бу ички ва ташқи фойдаланувчилар томонидан қўшимча равишда ишлатилиши 

---

159 
 
 
“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE 
AGRICULTURAL SECTOR”
 
International scientific-practical conference on March 25-26, 2021. 
Web: 
http://conference.sbtsue.uz/uz
 
мумкин бўлган инновацион жараёнлар тўғрисида ишончли маълумотларни яратиш ва тўплашнинг 
ишончли усулидир. Хўжалик операцияларини ҳисобга олиш, инновацион фаолият билан боғлиқ 
бир қатор ҳолатлар билан мураккаблашади. Бухгалтерия ҳисоби эса
корхонанинг асосий фаолияти 
доирасидаги инновацион фаолиятни ҳисобда акс эттириш учун мослаштирилмаган. Шунинг учун 
ҳам Инновация фаолияти тўғрисида статистик ҳисоботнинг 1
-
бўлиминиг 101
-
106 сатр 
кўрсаткичлари тўлдириш бухгалтерлар учун қийинчилик тўлдиради.
Шуни ҳисобга олган ҳолда 
инновацион фаолиятга доир ҳисобот шаклини тўлдириш бўйича услубий кўрсатма ишлаб чиқиш 
ва унда инновация турларига оид маҳсулот, иш ва хизматлар ҳажмини аниқлаш услибиёти ишлаб 
чиқилиши зарур.
Бизнингча, корхоналарнинг инновацион фаолиятини таснифлаш
негизига қуйидаги 
белгиларни олиш мақсадга мувофиқдир: (1) инновацион фаолият йўналишлари; (2) инновацион 
фаолиятни молиялаштириш манбалари; (3) инновацион фаолиятни олиб бориш шакллари; (4) 
инновацион фаолиятнинг босқичлари.
Корхоналар, муассасалар ва ташкилотларда амалга оширилаётган инновацион фаолиятни
унинг йўналишларига кўра қуйидагича таснифлаш мумкин (1
-
расмга қаранг). Ушбу инновацион 
фаолият йўналишлари билан шуғилланаётган, ҳисобот йилида инновациялар учун харажатлари 
бўлган корхоналарни