Farmokognoziya oxiri p65

9. Izoxinolin hosilalari bo‘lgan alkaloidlar.
Bu alkaloidlar o‘simliklar dunyosida keng tarqalgan. Ularga
izoxinolinning oddiy hosilalari (salsolin, salsolidin va b.), benzi-
lizoxinolin (papaverin, narkotin), fenantrenizoxinolin (morfin,
kodein, tebain), fenantridinizoxinolin (galantamin va boshqa-
lar) hamda izoxinolinning ikki molekulasini birlashgan bi-
rikmasi — diizoxinolin (berberin tiðidagi alkaloidlar) hosilalari
bo‘lgan alkaloidlar kiradi.
10. Indol hosilalari bo‘lgan alkaloidlar.
Indol hosilalariga strixnin, bratsin, rezerpin, aymalin, fi-
zostigmin, garmin, vinkamin, vinblastin, shoxkuya o‘sim-

---

164
ligining alkaloidlari va boshqa alkaloidlar kiradi. Bu guruh
alkaloidlar ham o‘simliklar dunyosida ancha keng tarqalgan.
11. Imidazol hosilalari bo‘lgan alkaloidlar.
Imidazol hosilalariga pilokarpin va boshqa alkaloidlar kiradi.
12. Xinazolin hosilalari bo‘lgan alkaloidlar.
Xinazolin hosilalariga peganin va boshqa alkaloidlar kiradi.
13. Purin hosilalari bo‘lgan alkaloidlar.
Purin hosilalariga kofein, teobromin, teofillin va boshqa
alkaloidlar kiradi.
14. Diterpen hosilalari bo‘lgan alkaloidlar.
Diterpen hosilalariga elatin, delsemin, metillikakonitin,
akonitin, zongorin va boshqa alkaloidlar kiradi.
15. Siklopentanopergidrofenantren hosilalari bo‘lgan alka-
loidlar 
(steroid alkaloidlar). Steroid alkaloidlarga solasonin,
solanin va boshqalar kiradi.
ALKALOIDLARNING TIBBIYOTDA ISHLATILISHI
Alkaloidlar tibbiyotda ishlatiladigan dorivor moddalar ichi-
da eng qimmatligi hisoblanadi. Ular ko‘pincha spetsifik (ma’-
lum kasallikka nisbatan) va boshqa dorilar bilan almashtirib
bo‘lmaydigan ta’sirga ega bo‘lganligi uchun turli kasalliklarni
davolashda keng miqyosda ishlatiladi.
Dorixona va zavodlarda alkaloidli mahsulotlardan har xil
dori turlari (damlama, qaynatma, nastoyka, ekstraktlar, yangi
Galen preparatlari) tayyorlanadi hamda sof holdagi alkaloidlar
va ularning tuzlari ajratib olinadi.