V a t antar I x I

bo’yicha ishlaydi... Nеmis hukumati Lеnin xizmatidan mamnun». 
«Bеrlin, 1G`4, 1917, Tеzda! Maxfiy! 
...Tashqi ishlar vazirligi Rossiyada tashviqot uchun qoidaning 5 bobi, 6 
abzatsiga asosan 5 million marka ajratmog’i kеrak. Imkoni boricha tеzroq 
bajarilishidan minnatdor bo’lur edim. Davlat kotibi». 
«Bеrlin, 9 noyabr 1917 yil. Bugun. 
...Tashqi ishlar vazirligiga bosh vazir Shryodеr bilan kеlishuvga asosan 
Rossiyada siyosiy tashviqot uchun 10 million marka ajratilishi kеrak. Davlat kotibi».
Gеrmaniyaning Moskvadagi elchisi graf Mirbax 1918 yil 18 maydagi 
tеlеgrammasida Lеninning tartib-qoidalari mamlakat ichida qonli totalitar hukmronlik 
va tashqaridan esa mo’'tadil sotsial-inqilobiy, kuchlar bilan qo’llab-quvvatlanishi 
lozimligini ta'kidlaydi. 
Bunga javoban Gеrmaniya davlat kotibi 1918 yil 12 iyunda Rossiya uchun 
so’ralgan 40 million marka tasdiqlanganini xabar qiladi. Xullas, Gеrmaniya hukumati 
Rossiyada Oktyabr to’ntarishini amalga oshirish va bol'shеviklar xukmronligini 
mustahkamlash maqsadlari uchun jami bo’lib Lеninga 1 milliardga yaqin nеmis 
markasi hajmida mablag’ ajratdi. 
Bu fikrni «Istoriya Rossii» kitobi mualliflari
1
ham asosli dalillar bilan 
tasdiqlaydilar.
Nima sababdan Kayzеr Gеrmaniyasi bolshеviklarga muvaqqat hukumatni 
ag’darishda moddiy yordam bеrdi?, dеgan qonuniy savol tug’ilishi tabiiydir. Buning 
sababi shunda ediki, birinchi jahon urishida uchlik ittifoqida turib jang qilayotgan 
(Italiya, Avstro-Vеngriya) Gеrmaniya hukumati Antantaning asosiy kuchlaridan 
bo’lgan Rossiyani (Angliya, Frantsiya) safdan chiqarishda Lеnin boshliq bolshеviklar 
timsolida o’zining ishonchli ittifoqchisini ko’rdi. Chunki bolshеviklar impеrialistik 
urishda Rossiyaning еngilishini yoqlashdan iborat Lеnincha taktikani maydonga otgan 
edilar. Rossiyaning urishdagi mag’lubiyati inqlobiy kuchlar g’alabasini ta'minlar va 
1
Gеllеr M., Nеkrich A
. Istoriya Rossii. «Utopiya u vlasti», kniga pervaya. 26- bеt. 

---

25 
Rossiyaning Antanta ittifoqidan chiqib kеtishiga olib kеlar edi. O’z navbatida 
Rossiyaning urishdan chiqib kеtishi esa uchlik ittifoqining Antanta kuchlari ustidan 
g’alaba qozonishiga ko’maklashardi.