Fizika,2 qism 20

OLAMNING ZAMONAVIY FIZIK

MANZARASI

---

192

1895- yildà råntgån nurlàrining, 1896- yildà ràdiîàktivlikning,

1897- yildà  esà  elåktrînning  kàshf  qilinishi,  àtîmning

bo‘linmàsligi to‘g‘risidàgi tàsàvvurlàrni chilpàrchin qilib tàshlàdi.

Àtîm màtåriyaning eng kichik g‘ishtchàlàri emàsligi àniq bo‘lib

qîldi.

Elåktrînlàr và yadrîlàr. a- zàrràlàrning îg‘ir elåmåntlàrning

àtîmlàridà sîchilishini o‘rgàngàn E.Råzårfîrd, 1911- yildà àtîm-

ning plànåtàr mîdålini tàklif qildi. Bu g‘îyagà muvîfiq, bo‘linmàs

hisîblànmish  àtîm,  àtîmdàn  yuz  ming  màrtà  kichik  bo‘lgàn

yadrî  và  uning  àtrîfidà  hàràkàtlànuvchi  elåktrînlàrdàn  tashkil

topgan.

1932- yildà esà yadrîning prîtîn-nåytrîn mîdåli tàklif qilindi.

Bu mîdålgà ko‘ra, istàlgàn kimyoviy elåmånt àtîmining yadrîsi

ikki  õil  zàrrà  –  prîtînlàr  và  nåytrînlàrdàn  tàshkil  tîpgàn

bo‘lishi kåràk. Bu zàrràlàr bo‘linmàs, ya’ni elåmåntàr hisîblànib,

ulàrni  bittà  nîm  bilàn  nuklîn  dåb  àtàshdi.