Biolog 10 indd

Energetik  almashinuv  –  dissimilatsiya.  ATF  barcha  hujayralarning 
universal  energiya  zaxirasi  bo‘lib  hisoblanadi.  ATF  hujayrada  fosforlanish 
reaksiyasi natijasida hosil bo‘ladi.
ADF + H
2
PO
4
+ 40 kJ = ATF +H
2
O 
ATFning  sintezi  uchun  kerak  bo‘ladigan  energiya  hujayrada  organik 
moddalarning parchalanishidan hosil bo‘ladi. Bu energiya ATFning kimyoviy 
bog‘larida saqlanadi. 
Energetik  almashinuv  bosqichlari.  Hujayrada  kechadigan  energetik 
almashinuv  jarayoni  hujayraning  nafas  olishi  deb  ham  ataladi.  Nafas  olish 
jarayonida  kisloroddan  foydalanadigan  organizmlar  aerob  organizmlar, 
nafas  olish  jarayoni  kislorodsiz  muhitda  kechadigan  organizmlar  anaerob 
organizmlar deyiladi. Aerob organizmlarda energetik almashinuv 3 bosqichda 
o‘tadi (22-rasm):
 1. Tayyorgarlik bosqichi.