X to‘xtaboyev kimyo 9

Xlorli ohak – CaOCl
2
. Oksidlovchi modda bo‘lib, xalq xo‘-
jaligida katta ahamiyatga ega. To‘qimachilik sanoatida oqar-
tirgich sifatida, qog‘oz ishlab chiqarish sanoatida keng foyda-
laniladi. Dezinfeksiyalash maqsadida ham ishlatiladi.
So‘ndirilgan ohakka xlor ta’sir ettirib olinadi:
2Ca(Oh)
2
+ 2Cl
2
= Ca(OCl)
2
+ CaCl
2
+ 2h
2
O.
giðs. 1) tabiiy giðs – CaSO
4
.
2h
2
O;
2) kuydirilgan giðs – (CaSO
4
)
2
.
h
2
O;
3) suvsiz giðs – CaSO
4
.
Kuydirilgan giðs alebastr deb ham ataladi:
2CaSO
4
.2h
2
O
150—170
o
C
(CaSO
4
)
2
.h
2
O + 3h
2
O.
http:eduportal.uz

---

116
Alebastr xalq xo‘jaligida ko‘p maqsadlarda, qurilishda, tib-
biyotda ishlatiladigan modda. U suv bilan qorishtirilganda tez
qotadigan qorishma hosil bo‘ladi:
(CaSO
4
)
2
.
h
2
O + 3h
2
O 
→
2[CaSO
4
.
2h
2
O].
Kalsiy fosfat [Ca
3
(PO
4
)
2
] — tabiatda, asosan, fosforit va
apatit tarzida, shuningdek, inson va hay vonlarning suyagi, 
tishlari tarkibiga kiradi.
bKM elementlari: ishqoriy-yer metallari, atom tuzilishi, 
kalsiy, ohak tosh, bo‘r, mar mar, dolom it, giðs, tax i r tuz, 
so‘ndirilmagan ohak, so‘ndirilgan ohak, biologik ahamiyati.
 
Savol va topshiriqlar:
?
1. Magniy va kalsiyning asosiy fizik xossalarini aytib bering.
2. Magniy va kalsiy tabiatda qanday birikmalar holida uch 
raydi?