Icmailov Astan Ibragimovich Bokiyev Abdujolol Abdulxamitovich

 
Drenaj nasoslar
– drenaj tizimida yig‘ilgan suv tabiiy tarzda chiqib 
ketish imkoni bo‘lmagan xollarda suvlarni chiqarib yuborish uchun qo‘llaniladi. 
Bunday nasoslar drenaj quduqlarda o‘rnatilib, suv ostida ishlashga 
mo‘ljallangan, 
ularning 
elektr 
qismi 
suv 
o‘tkazmaydi 
va 
ishochli 
izolyasiyalangan. Ushbu nasoslarning modellari ish unumdorligi (suvni surib 
chiqarib tashlash, m
3
/s) bo‘yicha farqlanadi. Bunda yana bir muxim xolat, 
nasosning chiqarish patrubkasi diametri xisoblanadi. Ushbu diametr qancha 
katta bo‘lsa, nasos o‘tkazib yuboradigan qattiq zarralarning maksimal 
o‘lchamlari shuncha katta bo‘ladi. 
Drenaj tizimi tuzilmasi - 
Drenaj tizimi tuzilmasi tadqiqotlar o‘tkazilib, 
ishchi xujjatlar tuzilib, drenaj tizimining maqbul varianti tanlangach boshlanadi. 
Ushbu tanlov muxandis-geologik va landshaft sharoitlari murakkablik 
darajasiga, qurilish ishlari tarkibi va qurilayotgan inshootlarning qay 
maqsadlarga mo‘ljallanganligiga bog‘liq bo‘ladi. Bunda ayniqsa qurilayotgan 

---

384 
drenaj tizimning texnologik xarakteristikalari bo‘lmish – montajning qulayligi, 
drenlarning ravonligi va maqbul diametrlari kabi ko‘rsatkichlar muxim 
xisoblanadi.
Bundan tashqari yordamchi operatsiyalarning sermehnatligi (ko‘tarish 
texnikalaridan foydalanish darajasi, suv yig‘ish va kuzatish quduqlar tizimining 
o‘ziga xosligi, fraksiyalangan qoplam (to‘kma)larning mavjudligi yoki yo‘qligi) 
xisobga olinadi. 
Drenaj tizimi trubalari drenaj quduqlari tomon qiyalikda yotqizilib, 
quritilayotgan xududdan barcha namlik bir tomonga xarakatlanishi ta’minlanadi.
Bunda qiyaliklarning bir tekis taqsimlanishi katta axamiyatga ega. Ayniqsa 
bunday tekis taksimlanish loyqa, botqoqliklarda juda muxim. Drenaj tizimi 
trubalari orsidagi masofa tuprokning suv utkazuvchanligiga, yogingarchiliklar 
intensivligiga va tuprokni kuritish talablariga boglik. (odatda 5-12 metr)