O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta-maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti g. Xamdamova, O. Astanakulov, A. Matchanov

 
2.5-rasm. 
Menejmentda kommunikatsiya tarmoqlari tuzilishi
35
 
Rasmda korxonalar menejmentining kommunikatsion tarmog‘ining tuzilishi 
aks ettirilgan bo‘lib, yulduzsimon tizimda barcha aloqalar faqat markaz orqali 
amalga oshiriladi, halqasimon tizimda aloqalar zanjir sifat aloqalar olib borishadi, 
bunda markaz ishtirok etmaydi. To‘liq tizimli kommunikatsiyalarda aloqalar tom 
ma‘noda erkin, lekin rahbariyat ishtiroki bilan olib boriladi. IKda kommunikatsion 
muammoni shakllantirish uning tashkiliy tuzilmasi loyihalashtirilgandan so‘ng 
yoki unda har qanday o‘zgarishlar yuz bergan sharoitda yangi innovatsion 
dasturlarga muvofiq amalga oshiriladi. Axborot yo‘qotishlarini tahlil qilish va 
35
Правовые основы инновационной деятельности: Учебное пособие./ Бизнес и инновации: [перевод с 
английского] / Питер Ф. Друкер. - Москва: Вильямс, 2009. - 411 с.
yulduzsimon
hаlqаsimon 
to‘liq 

---

55 
axborotga bo‘lgan ehtiyojni hisoblab chiqish barcha iyerarxik darajalarda va 
IKning hamma tarkibiy bo‘linmalari bo‘yicha bajariladi. Korxonada rasmiy 
kommunikatsion tarmoqlarni tashkil etish variantlari axborot oqimlarining tarkibi 
borasidagi muqobil qarorlar, foydalanilayotgan kommunikatsion kanallarning turi
belgilangan amallar asosida shakllantiriladi. Muqobil qarorlar menejerlarning har 
bir guruhi uchun kommunikatsiyalarning namunaviy reglamentli amallari sifatida 
loyihalashtiriladi. Muayyan rahbar uchun kommunikatsion amallar reglamentini 
o‘z ichiga oluvchi kommunikatsion qaror uni ro‘yobga chiqarishga ketadigan 
xarajatlarni minimallashtirishni hisobga olgan holda qabul qilinishi kerak. 
2.5.Innovatsion menejmentda nazorat 
Nazorat - innovatsion menejmentning korxona ishi natijalarini miqdoriy va 
sifatli baholanishini hisobga olish bilan bog‘liq muhim vazifasidir. U teskari 
aloqaga ega tizimdan iborat bo‘ladi, uning maqsadi tashkilot tomonidan qo‘yilgan 
maqsadlarga erishishni ta‘minlashdan iborat. Nazorat - bu standartlar va 
solishtirish bazasini belgilash, tizimga kirishlarni tadqiqot qilish, natijalarni 
me‘yoriy baza bilan solishtirishni tashkil qilish, chetga chiqishlar va ularni yo‘l 
qo‘yiladigan darajasini belgilash, hamda natijalarni yakuniy o‘lchash bo‘yicha turli 
tuman tadbirlar tizimidir. Nazorat teskari aloqaga ega jarayon bo‘ladi, ya‘ni 
tizimga kirishdagi natijalarning miqdoriy o‘lchanishi chiqishdagi parametrlar va 
tashqi va ichki muhit ta‘siri omillarini baholanishi bilan bog‘lanadi. Masalan, 
yangiliklarni amalga oshirishdan rejalashtirilgancha nisbatan pastroq foyda olinishi 
quyidagilar bilan izohlanadi: 
-natijasi sotishlar hajmi bo‘lgan bozorni yetarlicha tadqiqot qilinmaganligi 
va noto‘g‘ri marketing tadbirlari; 
-yomonroq xomashyoni kelib tushishi, ishlab tushish tartiblariga rioya 
qilishdagi xatolar, texnik nazorat bo‘lishi ishidagi buzilishlar oqibatida yangiliklar 
iste‘mol xususiyatlarini pasayishi; 
-ishlab chiqarish xarajatlarini me‘yoridan oshib ketishi, bu yangilik 
tannarxini oshib ketishiga olib keladi va h.k. 

---

56 
Yangilikni ishlab chiqishdagi nazoratni takomillashtirish quyidagi bir qator 
shartlarni ilgari suradi: 
-nazoratning tashkiliy tuzilmalarini mavjudligi. 
-ijroiya idoralari va xizmatlarini shakllantirish. 
-xodimlarni maxsus tayyorlash; 
-tahlilning usullar va nazorat shakllarini ishlab chiqish; 
-me‘yoriy, metodologik va axborot bazasini kengaytirish.