Davlat tilini rivojlantirish departamenti davlat tilida ish yuritish

63

---

Tashkiliy hujjatlar
6. Ayrim haydovchilaming xo‘jalik hisobidagi ba’zi yumush- 
lami bajarishlarini muntazam nazorat qilib borish uchun avtokor- 
xonada «Mashinalardan foydalanish daftari» joriy qilinadi.
7. Oy tugagandan so‘ng, keyingi oyning boshidan 5 kun ichida 
avtokorxona bo‘yicha qo'shma qaydnoma yo‘1 qog‘ozlari va har 
bir mashina uchun yozilgan qaydnomalar bilan korxona xo‘jaligi 
hisobchisiga topshiriladi.
Korxona direktori 
(imzo)
S. Sodiqov
Bosh hisobchi 
(imzo)
Y. Xidirov
N IZ O M -U ST A V
Tashkilot yoki uning tarkibiy b o ‘linmalari, kichik yoki 
qo‘shma korxona va shu kabilar tuzilishi, huquqi, vazifalari, 
burchlari, ishni tashkil qilish tartibotini belgilaydigan huquqiy 
hujjat. Nizom ayrim mansabdor shaxslarga va turli tadbirlar 
(ko‘rik, musobaqa, tanlov va boshqalar) ga nisbatan ham tuzi­
lishi mumkin.
K o‘pincha nizom muassasalar ta’sis etilishi yoki tashkil 
topishi paytida tuziladi va yuqori tashkiiotlar farmoyishi bilan 
(yoki tegishli hokimiyat tomonidan) tasdiqlanadi. Muassasa- 
laming tarkibiy qismlari ulaming rahbarlari tomonidan tuzi­
ladi va muassasa rahbari farmoyishi bilan yoki tasdiqlash ust- 
xatini qo‘yish bilan kuchga kiradi.
Muvaqqat komissiyalar, guruhlar va shu kabi laming 
huquqiy maqomlari ham nizom bilan belgilanadi.
Nizomning asosiy zamriy qismlari:
1. Vazifalari nizom bilan belgilanayotgan muassasa (tar­
kibiy qism) nomi.
2. Hujjat turining nomi (Nizom).
3. Mazmuni (matni): muassasa tuzilishining maqsad va 
asoslari; asosiy vazifalari; muassasa tuzilishi, huquqi, ishni 
tashkil qilish tartiboti.
64

---

Nizom-ustav
4. M uassasa rahbari imzosi.
5. Sana va joyi.
6. Tasdiqlash ustxati (yuqori qismida o ‘ng burchakda joy- 
lashadi).
Tashkilot tuzilishi bilan bo g ‘liq nizom larda «m uassa­
sa rahbari im zosi» o ‘m iga jam oa umumiy y ig ‘ilishi tas- 
d ig ‘i sanasi q o ‘yiladi, shuningdek, ularda tegishli hokimi- 
yatda tasdiqlangan sana, qaror raqami ham qayd etiladi. 
Shu m unosabat bilan ularda zaruriy qism lar joylashish 
shakli umum iy shakldan o ‘zgacharoq b o ‘lishi mumkin 
(1-,2-ilovalarga qarang).
U stav muayyan munosabat doirasidagi faoliyat yoki 
biror davlat organi, tashkilot, muassasaning tuzilishi, va- 
zifasini y o ‘naltirib turadigan asosiy nizom va qoidalar 
majmuidir. U stav biror organ yoki muassasa vazifalari va 
huquqiy holatini tavsiflaydigan m e’yoriy aham iyatga ega.
Binobarin, ustav nizom ga nisbatan keng tushunchadir. 
U k o ‘proq m a’lum bir tarmoq, sohalar, yirik m uassasalar 
b o ‘yicha tuziladi. Chunonchi, davlat nashriyotlari b o ‘yicha 
nam unaviy ustav qabul qilingan, shu asosda har bir nashri- 
yot o ‘z nizomini qabul qiladi. Ustavning zaruriy qismlari 
nizom ning zaruriy qism lariga o ‘xshash bo'ladi.
Lekin ustavning mazmun qismida m oliyaviy va moddiy 
bazalari, hisobot berish, taftish organlari ishlari tartiboti va 
shu kabilar k o ‘rsatiladi.
Tarmoq (soha)ning o ‘ziga xos xususiyatidan kelib chi- 
qib, uning ustavida q o ‘shimcha qism lar ham b o ‘lishi m um ­
kin. M asalan, aksiyadorlik jam iyatlari ustavida a ’zolik ha­
qidagi qoida, y a’ni aksiyadorlik jam iyatiga a ’zo b o ‘lish, 
undan chiqish yoki chiqarish kabi qoidalar boTadi.