Gidrogeologiya va injenerlik geologiyasi asoslari

Takrorlash  va  tekshirish  uchun  savollar
1. Muzlagan  tog‘  jinslari  qatlamlarida  uchrovchi  yer  osti  suvlari  to‘g‘risida
gapirib  bering.  Ular  qanday  guruhlarga  bo‘linadi?
2. Muzlagan  qatlam  usti,  muzlagan  qatlamlararo,  muzlagan  qatlam  osti
suvlarining  bir-birlaridan  farqlanish  omillari  to‘g‘risida  gapiring.  Ular
qaysilar?
3. Doimiy  va  ko‘p  yillik  muzliklar  hududlaridagi  buloqlar  qanday  paydo
bo‘ladi?  Ularning  turlari  to‘g‘risida  gapirib  bering.
18-BOB
MINERAL, TERMAL VA SANOAT AHAMIYATIGA EGA
BO‘LGAN YER OSTI SUVLARI
Yer osti suvlari xalq xo‘jaligining deyarli hamma sohalarida (qish-
loq xo‘jaligida, sanoatda, meditsinada va b.) ishlatiladigan birdan bir
arzon tabiiy xomashyo bo‘lib hisoblanadi. Lekin o‘z tarkibi, xossa va
xususiyatlariga ko‘ra iste’mol qilish maqsadlari uchun to‘g‘ridan-to‘g‘ri
keng miqyosda qo‘llanilishi va ma’lum sohalar uchun (qishloq xo‘jaligi-
da — ekinlarni  sug‘orish, meditsinada  — odamlarni  davolash, sanoat
va boshqa sohalar uchun zarur bo‘lgan moddalarni ajratib olish va h.k.)
aniq yo‘naltirilgan holda ishlatilishi lozimligi aniqlangan. Chunki iste’-
mol qilish maqsadlari uchun  ishlatiladigan suvlardagi mineral tuzlar-
ning umumiy miqdori har litriga 100 mg dan oshmasligi, sug‘orish maq-
sadlari  uchun  ishlatiladigan  suvlarda  litriga  5  grammdan  oshmasligi,
sanoatda bug‘ qozonlarida ishlatiladigan suvlarning har bir litriga 300 mg
dan oshmasligi, shuningdek, meditsinada ma’lum kasalliklarni (ichak-

---

2 3 4
oshqozon, buyrak, revmatizm va b.) davolashda ishlatiladigan mineral
suvlarning turiga qarab, ishlatish me’yorlari ko‘rsatilgan va ishlab chi-
qilgan. Bajariladigan hamma ishlar ana shu me’yorlar asosida amalga
oshiriladi.