Z. T. Taxirov nashr jarayoni asosiy bosqichlari

o‘quvchi o ‘zi tushunib olsa bo‘ldi», deb o‘tkazib yuboradilar.
Agar muharrir nimanidir bilmadimi, bu holni hech bir kechirib
bo‘lmaydi. Bilmadingmi yoki shubha qildingmi, albatta, tekshir va
buni eng samarali usulini izla hamda bajar.
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, muharrirlik o‘qishida asosiysi
matnni baholash. Muharrir har bir so‘zni «tortib» ko‘rishi, o‘rinli
qo‘ llanganliginigina emas, balki muallifning muvafFaqiyatsiz foy-
dalanganini, hatto buning sababini ham aniqlashi lozim.
Tajribali muharrir o'qigan matnini, undagi har bir fikrni shun-
chaki ma’ lumot sifatida emas, balki o‘ ziga xos voqelik tarzida qabul
qiladi, uning mazmuniga chuqur va tadrijiy suratda kirib boradi,
uning barcha unsurlarini xayolan muayyan hayotiy timsollarda
tasawur etadi. Ana shunday mutaxassisona o'qishni o ‘rganish
mumkinmi? Albatta, mumkin.
Baholash jarayoni muharrir uchun faqat muallif qo‘lyozmasini
shunchaki ko'zdan kechirish emas, balki ta’bir joiz bo‘lsa, muhar-
riming ixtisoslashuvi ham yuz beradigan jarayondir.
Nashriyotlar ixtisoslashuvi yo'qolib borayotgan bugungi kunda
muharrirlar turli sohaga oid adabiy asarlami tahrir qilishlariga
to‘g‘ri keladi. Mana shuning uchun ham muharrir bu jarayonda
turli adabiyotning, masalan, ilmiy, iqtisodiy, ilmiy-ommabop,
siyosiy, ommaviy-siyosiy, darslik, o ‘quv qo‘llanma, ensiklopedik
tavsifdagi va boshqa tur adabiyotlar qo‘lyozmalarini tahrir qilishiga
to‘g‘ri keladi. Demak, muharrir uchun tahrir jarayoni turli sohadagi,
uslub va tavsifdagi asarlar har birining tahriri uchun ixtisoslashuv
jarayoni hisoblanadi.
O'z diqqatim ustidan hukmronligim qanchali yuqori bo‘lsa, o ‘z
93

---