Eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati

aniqlangandan keyin
jamoaviy eshish texnikasini 
egallashga yo‘naltirilgan trenirovka m ashg‘ulotlari о ‘tkaziladi va 
quyidagi mashqlar qo‘llaniladi:
1. Eshkakni sekinlashtirib olib o ‘tish yoki tayanchsiz fazada to ‘x- 
tash bilan eshkak eshish.
2. Bir xil tezlik bilan eshkak eshish.
3. Tanaffusli tezlik bilan eshkak eshish. Tezlik birinchi navbatda 
olib o ‘tishga kuchlanish berish hisobiga oshiriladi, temp sezilarsiz 
oshadi.
4. Tanaffusli tezlik bilan eshkak eshish. Tezlik nafaqat olib o ‘tishda 
kuchlanish berish orqaii, balki tempni maksimalgacha yetkazish orqaii 
oshirishga erishiladi.
92

---

Jam oa birgaiikdagi trenirovkalarda texnikani yctarlicha ega Ha­
gan dan keyin startdan chiqish va marraga kelish texnikasi ustida 
ishlashga o ‘tadi.
U zoq masofalarga eshkak eshish musobaqalarida jam oa qatna- 
shishida trenirovka mashg‘ulotlarida yetakchi ortidan eshkak eshish­
dan foydalanish tavsiya qilinadi. Buning uchun guruhga sport-texnik 
tayyorgarlik darajasi nisbatan bir xil bo ‘igan eshkak eshuvchilar 
tanlanadi.
Yetakchi ortidan eshkak eshishni o ‘rgatish bo‘yieha dastlabki 
mashg‘uJotiarda eshkak eshuvchilar ketm a-ket bir-birlarining yetak- 
chilik o ‘rinlarini almashadi, kursni o'zgartirish va shunga o ‘xshash 
kutilm agan tezlanishlarni bajaradi. Bunda yetakchiga guruhdan 
oldinga o ‘tib ketish vazifasi, qolganlarga esa ulardan oldinda 
ketayotgan qayiq to ‘lqinidan foydalangan holda harakatlanish vazifasi 
qo‘yiladi.
14.6. Kanoeda eshkak eshishda eshkakni ushlash,
asosiy va dastlabki holatni egailashni va eshishni
bajarishni o‘rgatish
Kanoeda eshkak eshish quruqlikda, eshkak eshuvchining qayiq­
dagi asosiy holatini (turishini) egailashni o ‘rgatishdan boshlanadi. 
Yangi shug'ullanuvchiga oyoq, qo ‘l, gavda holati va oyoqlarga taya­
nib, tana vaznini qanday taqsimlanishi, yostiqchani qanday qo‘yish 
va eshkakni ushlash tushuntiriladi. Murabbiyning «DIQQAT» buy- 
m g ‘i bilan yangi shag‘uilanuvchi asosiy turishdan eshkakni oldinga 
o tk azad i va dastlabki holatga qaytadi. Keyin dastlabki holatda to ‘x~ 
tash bilan eshishni bajarish immitatsiya qilinadi. Bunda harakat 
bosh ida faqat qo‘llar harakati, so‘ngra esa gavda harakati ham amalga 
oshiriladi.
Eshishni quruqlikda immitatsiya qilishni o'zlashtirgandan keyin 
uni o'quv apparati yoki qirg'oqda maxsus jihozlangan moslamada 
o‘rganiladi:
1. 
Eshishni dastlabki holatda to ‘xtash bilan bajarish. Dastlab 
eshkak harakatida qoTlar, so'ngra gavda ham qatnashadi. Suvni 
ilish vaqtida gavda oldinga biroz egiladi, olib o ‘tish oxirida to ‘g‘ir- 
lanadi.
93

---

2. 
Bo‘shashish va harakat ritmini egallash uchun eshkakni oldinga 
o'tkazishni sekinlashtirib eshkak eshish.
Eshkak eshish apparatida eshishning ayrim elem entlari o ‘r- 
ganiladi:
1. Asosiy turishdan eshkakni oldinga olk azish bajariladi, so‘ngra 
eslikak eshuvchi dastlabki holatga qaytadi. M ashq eshkakni oldinga 
o'tkazishda gavda harakatlarini egallash uchun qollaniladi.
2. Asosiy turishdan eshkakni oldinga o'tkazish va suvni ilish 
bajariladi. So'ngra olib o ‘tishning oxirigacha eshkak suvdan chi- 
qariladi va dastlabki holatga qaytiladi.
3. Asosiy holatdan oldinga noto'liq o ‘tkazish bajariladi, keyin 
eshkak bilan suvni ilib olib o ‘tishning yarmida eshkak suvdan uziladi, 
to ‘g‘ri boshqarilish bajariladi. M ashq olib o'tishning oxirini va t o ‘g‘ri 
boshqarilishni oVrganish uchun q o ‘11aniladi.
0 ‘quv apparatida qo'llanilgan barcha m ashqlar qayiqda ham
qo‘llanilishi mumkin.
Kanoeda eshkak eshishni ochiq suv havzasida o ‘rgatish kanoe 
qayig‘ini olib chiqish va uni suvga qo ‘yishni о ‘rgatish dan boshlanadi. 
Qayiqlarni saqlash uchun maxsus m oslam adan (stellajdan) qayiq 
olinadi, yelkaga bir xil muvozanatda qo‘yiladi va suv havzasiga olib 
chiqib suvga q o ‘yiladi.
Dastlab bittalik kanoeni ikki kishi b o ‘lib olib chiqish, so‘ngra 
har bir eshkak eshuvchi qayiqni mustaqil olib chiqish o ‘rgatiladi. 
Birinchi navbatda eshkakni qayiqqa ko ‘ndalang holatdagi tayanchi 
bilan qayiqqa o ‘tirish o ‘rgatiladi.
Keyin eshkak yuzasini qirg£oqqa tayanchi bilan qayiqqa o ‘tirish 
o ‘rgatiladi. Qayiqqa o ‘tirishni o'rgatishda asosiy holatga va tana 
vaznining qayiqqa taqsimlanishiga diqqatni qaratiladi.