Toshkent moliya instituti "soliqlar va soliqqa tortish"

Ko’rsatkichlar 
Yillar 
2018 yilda 
2012 yilga 
nisbatan
o’zgarishi, 
punktda 
2012 
2013 
2014 
2015 
2016 
2017 
2018(reja) 
1. 
Davlat budjeti daromadlari –
jami 
Shu jumladan: 
bilvosita soliqlar 
100,0 
49.5 
100,0 
53.1 
100,0 
53.5 
100,0 
52.9 
100,0 
55.1 
100,0 
54.6 
100,0 
53,7 
X 

4,2 
4
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining yillik hisobot ma’lumotlari asosida hisoblangan. 
5
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining yillik hisobot ma’lumotlari asosida hisoblangan. 

---

20 
Mazkur 
tendentsiyaning 
mavjudligi 
davlat 
budjeti 
daromadlarini 
shakllantirishning hozirgi holati nuqtai-nazaridan ijobiy hisoblanadi. Buning 
sababi shundaki, qo’shilgan qiymat solig’i va aktsiz solig’i iqtisodiy 
kon’yunkturaning o’zgarishlariga bevosita bog’liq bo’lmagan barqaror daromad 
manbalari hisoblanadi va bilvosita soliqlar bo’yicha tushumlarning asosiy qismini 
tashkil etadi. 
O’zbekiston Respublikasi davlat budjeti ijtimoiy xarajatlarini o’sish 
tendentsiyasiga ega ekanligi davlat budjeti daromadlari hajmini uzluksiz oshirib 
borishni taqozo qiladi. Bu esa, qo’shilgan qiymat solig’i, aktsiz solig’i kabi 
barqaror daromad manbalarini budjet daromadlarining tarkibidagi yuqori 
salmog’ini ta’minlashni taqozo qiladi.
Yuqorida aytib o’tilganidek, to’g’ri va bilvosita soliqlar yagona soliq 
tizimini tashkil etib, bir-biri bilan o’zaro bog’langandir.
Yevropa mamlakatlarida bilvosita soliqlarning roli AQSh, Yaponiya, 
Kanada va Avstraliyaga qaraganda yuqoridir. Yevropa mamlakatlarida jami soliq 
tushumlarining hajmida bilvosita soliqlarning salmog’i 40 foizdan yuqori bo’lib, 
ayrim mamlakatlarda 50 foizni tashkil etadi. Mazkur ko’rsatkich 50 foizdan yuqori 
bo’lgan mamlakatlar guruhiga Meksika, Turkiya va Koreya kiradi. AQSh, 
Yaponiya, Kanada va Avstraliyada esa ushbu ko’rsatkich 25-30 foizni tashkil 
qiladi. 
6