Birinchidan, uchinchi ishchiga ish haqi to‘lanishi kerak (6 birlik), ya’ni eng ko‘p xarajatlar ish haqi stavkasi bilan birga ortadi. Ikkinchidan

bajarilishini tekshirib turish, ish beruvchiga korxonada mehnat to‘g ‘risida normativ
hujjatlar tayyorlash yuzasidan takliflar kiritish;
- korxonani ijtimoiy-iqtisodiy rivqjlantirishga doir masalalami ko‘rib chiqishda
qatnashish;
- mehnat nizolarini ko‘ruvchi organlarda xodimlar manfaatini himoya qilish;
- ish beruvchi hamda u vakil qilgan shaxslaming qarorlari mehnat to‘g ‘risidagi
qonunlar у oki boshqa normativ hujjatlarga zid bo‘lsa yoxud xodimlaming huquqlarini
boshqacha tarzda buzayotgan bo‘lsa, bu qarorlar ustidan sudga shikoyat qilish.
Iqtisodiy adabiyotda kasaba uyushmalari ishtirokidagi mehnat bozorining uch
modeli mavjud:
1. 
K asaba uyushmalari tomonidan mehnatga talabni rag ‘batlantirish
modeli (3.13-rasm). Ushbu model mehnat bozorida mehnatga talabni ku-
chaytirish orqali ish haqi va ish bilan bandlikni oshirishga yo ‘ naltirilgan. Kasaba
uyushmalari bunga mehnat sifatini oshirish
(masalan, mehnat unumdorligini oshirishga
ko‘maklashish yoki ishlab chiqarilayotgan
mahsulotga talabni oshirish) orqali eri-
shishlari mumkin.
Rasmda aks ettirilganidek, kasaba uyush­
malari tomonidan mehnat bozorida mehnatga
talab oshirilganida mehnatga talabning egri
chizig‘i o ‘ngga D : holatidan D2 holatiga
siljiydi. Bu holatda bir yo ‘la ikki vazifa hal
etiladi: ish bilan bandlik ortadi (Lj dan L2
tomon) va ish haqi stavkasi ko‘tariladi (Wj
3.13-rasm. Kasaba uyushmalar 
dan W 2 tomon).
tomonidan mehnatga talabni 
Ammo amaliyotda bunga erishish juda
rag‘batlantirish modeli 
murakkab 
hisoblanadi. Modelda kasaba
w
w,
w„
4 i
N . 
sL
/
/ 1 
^
/
1
\
/
1
D2
^ Т ч
*
i 
\
i 
i 
x
i 
i 
'
i—
•
-------
^