Universiteti iqtisodiyot fakulteti

 
5.4. LOYIHALASH PROTSEDURASI 
Informatsion tizimlarni loyihalash jarayoni yetarlicha murakkab masala.U 
ma’lumotlarning 
infomantiqiy 
modelini 
tuzishdan, 
ya’ni 
mohiyatni 
identifikatsiyalashdan 
boshlanadi. 
Keyin 
loyihalashning 
logik 
model 
protsedurasining quyidagi qadamlarini bajarish kerak bo‘ladi. 
1. Ma’lumotlar bazasi jadvalining (asosiy jadval) har bir bog‘liqsiz mohiyatini 
(sterjen) tasvirlash va bu asosiy (bazaviy) jadval birinchi kalitini spetsifikatsiyash 
lozim.
2. Har bir assotsiatsiyani (“ko‘pga-ko‘p” va boshqa bog‘lanishlar) asos jadval 
ko‘rinishida tasvirlash. Bu jadvalda assotsiatsiya qatnashuvchilarni identifikatsiya 
qilish uchun tashqi kalitni ishlatish kerak. 
3. Har bir xususiyatni tashqi kalit bilan asos jadval sifatida tasvirlash lozim. 
Jadvalning tashqi kalitiga va uning boshlang‘ich kalitiga qo‘yilgan cheklashlarni 
spetsifikatsiyalash lozim. 
4. Avvalgi punktlarda qaralgan har bir belgilanishlarni tashqi kalit bilan asos 
jadval sifatida tasvirlash lozim. Shu turdagi har qanday tashqi kalitlarni 
cheklashlarni spetsifikatsiyalash lozim. 
5. Har bir xossani mohiyatni ifodalovchi asos jadvalda maydon ko‘rinishida 
tasvirlash lozim (bu xossa bilan aniqlanuvchimohiyat tasvirlanadi). 
6. Normallashning qandaydir prinsiplarini bevosita buzushning oldini olish 
maqsadida, normallash protsedurasini bajarishlozim. 
7. Normallash jarayonida qandaydir jadvallarni bo‘laklash jarayoni sodir 
bo‘lsa, ma’lumotlar bazasining infomantiqiy modelini takomillashtirish lozim va 
sanab o‘tilgan qadamlarni takrorlash kerak. 
8. Loyihalashtirilayotgan ma’lumotlar bazasi yaxlitligiga qo‘yiladigan 
cheklanishlarni ko‘rsatish va hosil qilingan jadval va maydonlarni qisqacha tasvirlab 
berish kerak (agar lozim bo‘lsa). 

---

Nazorat savollari 
1.Ma’lumotlarni normallashtirish deganda nima tushuniladi? 
2. Qanday normal formalar mavjud? 
3. Formal forma qoidalarini aytib bering 
4. Normallashtirish protsedurasi? 
5. Loyihalash prosedurasi?