O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

6.2.Oddiy va murakkab quvur о‘tkazkichlari 
Quvur о‘tkazgichlarning gidravlik hisobida bir fazali suyuqlikning harakatida 
umumiy gidravlikaning ma’lum formulalari asosida quvurning D diametri, 
boshlang‘ich bosimi r1, о‘tkazish imkoniyati Q aniqlanadi. Quvur о‘tkazgichlarning 
asosiy gidravlik hisobi ma’lum bо‘lgan Bernulli tenglamasi hisoblanadi:
qar
mah
ishq
t
h
h
g
v
g
z
g
v
g
z
Tz
h
d
K
V
.
2
2
2
2
2
1
1
1
2
2
2
67
,
62



























2
2
1
1
2
2
1
2
тр
м.с
p
v
p
v
z
z
h
h
g
2g
g
2g

 









 




 

(6.1) 
Qavsdagi tenglamaning har bir a’zosi balandlik о‘lchamiga ega: z– taqqoslash 
tekislik ustidagi oqim tokining har xil geometrik belgilari (geometrik napor); 
g


- 
pyezometrik napor; 
g
v
2
2
–tezlik napori. Yig‘inda 
g
z



potensial napor. Berilgan jonli 
kesimda uchta elementlarning yig‘indisi tо‘liq napor deyiladi. Energetik nuqtai 
nazardan qaraydigan bо‘lsak, Bernulli tenglamasi quyidagi tassavvurni beradi:
[
g
z



]-solishtirma potensial energiya; 
g
v
2
2
– solishtirma kinetik energiY. Suyuqlik 
quvur orqali harakatlanganda energiya asosan ishqalanish kuchini 
ishq
h
va quvurli 
о‘tkazgichlardagi mahalliy qarshiliklarni 
qar
mah
h
.
(zulfindagi, jо‘mrakdagi, tizzadagi va 
h.k.) yengishga sarflanadi. 

---

60 
Ishqalanishga yо‘qotiladigan naporni aniqlash. Aylana kesimli quvur о‘tkazgichning 
uzunligi bо‘yicha ishqalanishni yengish uchun 
ishq
h
yо‘qotiladigan napor Darsi-
Veysbax formulasidan aniqlanadi: 
g
D
lQ
D
l
D
g
Q
D
l
g
v
D
l
h
ishq
5
1
2
4
2
2
2
8
2
16
2








(6.2) 
yoki 
2
2
v
D
l





, 
(6.3) 
bu yerda 
ishq
h
–ishqalanish kuchini yengish uchun sarflangan napor, m; 


– bosimni 
yо‘qotilishi, Pa; l–quvur о‘tkazgichning uzunligi , m; D – quvur о‘tkazgichning 
diametri, m; 

– suyuqlik zichligi, kg/m3; v – suyuqlik oqimining о‘rtacha tezligi, 
m/s; Q–suyuqlik sarfi, m3/s; g – erkin tushish tezlanishi, m/s2; 

–gidravlik qarshilik
koeffitsiyenti (о‘lchamsiz), umumiy holatda Reynolds soniga va nisbiy g‘adur-
budurlikka bog‘liq, ya’ni 




Re,