O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti “Neft va gaz” fakulteti

XXV ma’ruza. BIR NECHA QATLAMLARNI BIR QUDUQ ORQALI BIR 
VAQTDA ALOHIDA ISHLATISH 
 
Reja:
25.1. Gidravlik porshenli nasoslar yordamida neftni alohida qazib olish 
25.2. Bir vaqtda suvni alohida haydovchi jihozlarning sxemasi 
25.3. Quduqlarni alohida ishlatish jihozlari va ularning hisoblari 
25.4. Suv haydash ta’minoti tizimi 
25.5. Suv haydash yo’li bilan QBST tizimini qo’llanilish texnika va texnologiyasi 
25.6. Qatlamga haydaladigan suvning xossasi va sifati 
25.7. Suv оluvchi ishnооtlar 
25.8. Suv tоzalоvchi jihоzlari 
25.9
. Qatlamga s
uv haydash tizimining jihоzlari 
25.10
. Qatlamga s
uv haydash tizimining jihоzlari 
Tayanch iboralar: 
porshenli, pakerlar, klapan, NKQlar, bir vaqtda suvni, 
preventor. 
Foydalanilgan adabiyot: 
1. T.R.Yuldashev, X.Q. Eshkabilov. “Neft va gaz konlari mashina va 
mexanizmlari” Qarshi.: Qashqadaryo kо‘zgusi OAV nashriyoti. –Darslik-2015 yil. 
2. T.R.Yuldashev. “Neft va gaz konlari mashina va jihozlari” Qarshi.: Uslubiy 
qо‘llanma. Qarshi -2015 yil. 
25.1. Gidravlik porshenli nasoslar yordamida neftni alohida qazib olish 
 
Gidravlik porshenli nasoslar (GPN) yordamida har xil parametrga ega bо‘lgan 
qtlamlarni bir vaqtda keng imkoniyatda ishlatish ta’minlanadi. 
Ikkita qatlam GPN yordamida ishlatilganda zonalar oralig‘iga о‘rnatilgan 
pakerlar bilan qatlamlar ajratiladi (25.1-rasm). Pastki qatlamni ishlatishda NKQ GPN 
bilan birgalikda pastga tushiriladi, dum klapanni ochadi, paker tagida joylashgan 
nasosning bо‘shliqidan suyuqlikni oladi.
Yuqoridagi qatlamni ishlatishda tizma kо‘tariladi; bunda klapan yopiq bо‘ladi, 
suyuqlikni bо‘shliqdan paker ustida joylashgan GPN oladi. GPNga ishchi suyuqlik 
NKQ ichki tizimi orqali kirib keladi, qatlam va ishchi suyuqliklar aralashmasi NKQning 
tashqi oraliqning halqali fazosi orqali yuqoriga olib chiqiladi. 
Quduq ustining armaturasi ikkita konsentrik joylashtirilgan NKQ tizimi bilan 
birgalikda gidravlik domkrat yordamida quduq ustiga о‘rnatiladi. Eng sо‘nggida tizma 
va GPN yuqori qatlamni yoki pastki qatlamni ishlatishda tushiriladi. 
Ikkita qatlamdan gaz bilan mahsulotni olish bir-biriga bog‘liq bо‘lmagan holda 
GPN agregatining ikki bog‘liq bо‘lmagan sxemalaridan foydalanish orqali ta’minlanadi. 
Bunday sharoitda NKQning ikkita parallel tizmasi orqali quduqqa ikkita GPN 
tushiriladi. Har bir tizmaning ichi orqali NKQning tizmasi joylashtirilgan bо‘ladi va u 
orqali ishchi suyuqlik agregatga olib kelinadi. 

---

188 
Pastki qatlamdan gazni olib ketish uchun kichik dimetrli NKQ alohida tushiriladi. 
Paker yordamida pastki va yuqoridagi qatlamlar ajratiladi. Bu pakerlar orqali quvurlar 
о‘tkazilgan bо‘ladi, gazni olib ketish va qatlam suyuqliklar agregatining kirishiga 
uzatiladi. Ishchi suyuqlikni uzatish hamda qatlam va ishchi suyuqlik aralashmasini olib 
ketish har bir agregat uchun bir-biriga bog‘liq bо‘lmagan holda amalga oshiriladi.