Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

Surunkali restidivlanuvchi gerpes
labning q’izil hoshiyasida, tanglay, ko’z, 
jinsiy a’zolar shilliq’ pardalarida, lab terisida, burun q’anotlarida yakka holda yoki 
zich to’plam holida joylashuvchi toshmalar - mayda pufakchalar ko’rinishida 
namoyon bo’ladi. Odatda ushbu toshmalar achishib turadi. Keyinchalik 
pufakchalar birlashib, eroziv (yarali) yuza hosil q’iladi. Bu zararlangan soha 
ovq’atlanganda yoki boshq’a ta’sirlovchilar ta’sirida og’rib turadi. Bemor gerpes 
virusli infeksiya bilan kasallangandan so’ng bir umr tashuvchi bo’lib q’oladi.
29-rasm. Gerpes virusining tuzilish sxemasi 
O’tkir gerpetik stomatit
- bu virusli kasallik bo’lib, u kattalarda ham, 
bolalarda ham uchraydi. Oxirgi yillarda o’tkir gerpetik stomatitga og’iz bo’shlig’i 
birlamchi gerpetik infeksiyasining ko’rinishi sifatida q’aralmoq’da (29-rasm).
O’tkir gerpetik stomatitda zararlanishning dastlabki elementlari aftalarni 
eslatadi. Kasallik oddiy gerpes virusi bilan kasallanmagan odamlar uchun yuq’umli 
hisoblanadi. Stomatit bilan, asosan (70%) 1 yoshdan 3 yoshgacha bo’lgan bolalar 
va o’smirlar kasallanadi. 
Klinik ko’rinishi ko’pchilik bemorlarning og’iz bo’shlig’i shilliq’ pardasida 5-
10 ta mayda nekroz sohalari hosil bo’lishi bilan xarakterlanadi. Zararlanish 
belgilari ko’pincha labda, tilda, tanglayda uchrab, q’o’shilib ketishi natijasida 

---

193 
to’plamlar hosil q’iladi. Kasallik umumiy darmonsizlik, tana haroratining 37-
37,5°C gacha ko’tarilishi, regionar limfa tugunlarining kattalashishi, 
gipersalivasiyaga shikoyat bilan boshlanadi. Og’iz bo’shlig’ining shilliq’ pardasi, 
ayniq’sa milk chegarasi shishgan va q’izargan bo’ladi. Unda bir vaq’tning o’zida 
seroz suyuq’lik bilan to’lgan pufakcha hosil bo’ladi. Pufakcha tez yoriladi va 
fibrinoz parda bilan q’oplangan eroziyaga aylanib ketadi. Aftaning shakllanish 
jarayoni 4-5 kun davom etadi. Bunda bemor ovq’atlanish vaq’tida og’riq’, 
achishish va q’ichishishga shikoyat kiladi. Agar og’iz bo’shlig’i etarli parvarish 
q’ilinmasa, kataral o’zgarishlar (shish, giperemiya) yarali yallig’lanishga o’tib 
ketishi mumkin (30-rasm).