O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Ozuqa migratsiyasi
Ozuqa yoki nagul migratsiyasi bu baliqlarning ko'payish joyidan 
yoki qishlash joyidan yangi ozuqaga boy bo‘lgan joyga o‘tishi yoki joyni 
almashtirishdan iborat. Ko‘pchilik baliqlarda (oq amur, do‘ngpeshona, 
chexon, seld, orol mo'ylovdorlari, turkiston mo‘ylovdori) ozuqa mig­
ratsiyasi uvildiriq qo‘yish davridan boshlanadi. Pelagik baliqlarning 
uvildirig‘i yoki erkin embrionlar qo‘yilgan joydan suv oqimi bilan uvildi- 
riqlar tarqalishiga passiv ozuqa migratsiyasi deyiladi. Bunday migratsiya 
turi barcha baliqlarda uchraydi. Passiv ozuqa yoki nagul migratsiyasi 
asosan pelagik uvildiriq va chavoqlarga xos xususiyatidir. Asosan, ota- 
langan uvildiriqlar va baliq chavoqlari suv oqimi bilan tarqaladi.
Voyaga yetgan baliqlar ko‘payish davrining tugallanishi bilan ozuqla- 
nish uchun yangi joylarga aktiv harakat qilib ketadilar. Ko‘payish joyini 
tark etadilar, bunday migratsiya aktiv migratsiya deyiladi va baliqlar 
o‘zlarining nagul (yaylov) joylariga qarab yo‘l oladilar. Baliqlarda gori- 
zontal migratsiya bilan bir qatorda vertikal migratsiya ham bor. Ozuqa 
qidirish uchun suvlikning chuqur joylariga boradilar. Bunday migratsiya 
faqat ozuqa uchun emas, balki o‘zlarini yirtqichlardan himoya qilish 
maqsadida amalga oshiriladi. Ko‘pchilik baliqlar (chexon Pelecus cul- 
trate) kechqurun ozuqa orasidan suzib suv yuzasiga ko‘tariladi. Kunduzi 
esa ancha chuqurliklarga tushadi. Lekin 0 ‘zbekiston suvliklarida zoo­
bentos yetishmaydi. Shuning uchun ham, suvliklar atrofida, ozuqa xan- 
daqlari tayyorlash va artemiani ko‘paytirish zarur. Artemia (Artemia sa-
315

---

linf), mizid (Mysius lacustris), gammarid (Gammarus pulex) kabi ozuqa 
obyektlari yetishtirilib, ko‘llarga yuborilsa gorizontal ozuqa migratsiyasi 
yuz beradi. 0 ‘zbekiston suvliklarida asosan yuksak suv o‘simliklari, 
mikroskopik (fitoplakton) suvo'tlari va tuban qisqichbaqasimonlar (zoo­
plankton) katta miqdorda uchraydi. Bunday ozuqa obyektlaridan foyda- 
lanish uchun asosan oq amur, chipor do‘ngpeshana, oq do'ngpeshana 
kabi turlarni ko‘paytirish nihoyatda zarur.